Topagunea, a Federación de Asociacións de Eúscaro, celebrou o pasado 25 de xaneiro, en Durango (Bizkaia), as xornadas de todo o día baixo o título “Euskera na diversidade”. Reflexionouse sobre como xestionar os idiomas dos recentemente chegados e os non tan recentemente chegados, e os da casa. De Cataluña chegou Carme Junyent, presidenta do Grup d’Estudi de Llengües Amenaçades. Os relatores de Euskal Herria expuxeron as súas investigacións e prácticas, e para terminar, Petra Elser, Agustin Unzurrunzaga e Mario Zapata participaron na mesa redonda (Que habería que facer para achegar ao eúscaro aos cidadáns que viven lonxe do eúscaro (tendo en conta toda a súa diversidade?). ).

Para empezar, centrarémonos no final. Agustín Unzurrunzaga, membro experimentado de SOS Racismo, realizou unha radiografía crúa de inmigrantes de fóra do Estado español: Os inmigrantes veñen traballar, a ter unha vida digna. Estamos aquí e alá, na vida cotiá non hai conflitos, nin sequera relacións. Non todos temos os mesmos dereitos, eles están irregulares, a xente míralles con desconfianza e até chegamos ao odio. En opinión de Unzurrunzaga, os inmigrantes de Gipuzkoa distinguen dúas linguas, unha grande, e a outra, “o que se ouve na televisión”. Logo, cando levan aos seus fillos á escola, entón si, atópanse co eúscaro. Unzurrunzaga di que se prioriza a integración en dúas direccións, pero na súa opinión, esíxese o esforzo a un socialmente máis débil, que fará o esforzo que poida.

Integración sen eúscaro?

O sociólogo Mario Zapata, compañeiro de mesa de Unzurrunzaga, comezou a dicir que esta reflexión é que o lugar do eúscaro e os inmigrantes, é unha reflexión que vén de lonxe e que ten unha impresión: canto nos custa falar diso. Zapata respondeu cunha serie de breves preguntas, por exemplo: Teñen que ver as migracións cos procesos de substitución lingüística? Si, non é o elemento principal, pero é así, e iso non quere dicir que os inmigrantes sentan culpables. Outra pregunta: A inmigración é un problema de primeira orde no eúscaro? Si vai ser unha das prioridades, pero temos problemas máis grandes. Deu un exemplo diso. Moitos inmigrantes matricúlanse no modelo A. O gravado é a existencia do propio modelo A.

Terceira pregunta. En nome da integración deixaremos o eúscaro ao carón? Na anterior etapa migratoria (chegados de España) sentían integrados sen aprender eúscaro. O último interrogante de Zapata antes de dar a palabra a Petra Elser: Os da primeira xeración da migración anterior aprenderon eúscaro? Non. De novo, moitos dos da primeira xeración non se van a euskaldunizar.
Trátase de dúas breves reflexións do vasco-alemán Elser. Unha cousa é que non lle digamos ao inmigrante por que ten que aprender eúscaro. A outra, enviámola ao euskaltegi para aprender eúscaro e destinámola aos servizos de integración do Goberno. A euskalgintza e o vascoparlante teñen unha gran responsabilidade neste traballo.

Cóntanos o teu e pregúntalle a el

Carme Junyent é unha das habituais concelleiras dos concellos de Cataluña. Numerosos concellos realizan un inventario de idiomas, é dicir, recollen as linguas que falan os habitantes deste pobo. Non se trata de facer un traballo de cifras, senón de saber de onde viñeron a eses pobos cataláns, cal é a lingua da súa casa... á fin e ao cabo. Preguntar á outra quen é pode crear unha relación bidireccional. Así aprenderemos que non todos os paquistanís falan urdu, e que algúns marroquís falan amazigh máis que árabe. Junyent falounos dunha estraña simetría: Nalgunhas escolas catalás a lingua amazigh minorizada é unha materia optativa, entre outras as que falan os tamazigh que viven baixo Marrocos, e en Marrocos tamén empezaron a ensinala como materia na escola. Algúns inmigrantes reflexionaron sobre a súa lingua minorizada en torno ao catalán. En opinión de Junyent, engadir identidades é máis fácil que quitalas, porque si se elimina algunha identidade, tarde ou cedo, sairá dalgún sitio. Que o inmigrante non senta discriminado. Un exemplo dese rexeitamento é, segundo o experto catalán, que o que veu a nós fale nun idioma dominador. Farémolo en castelán con boa vontade ou paternalismo, pero el recibirá a seguinte mensaxe: “O catalán (ou o eúscaro) non é para

ti”. Junyent ten claro unha cousa, que non sabe si ese método sérvenos para algo, pero que non coñecemos ningún outro sistema que funcione.

Outro tamén o dixo antes de comezar as xornadas: hoxe cada un vai achegar, pero ninguén ten solución.