Como eran os terribles bosques nos que coñeceran aos cazadores que adoraban aos cabalos no altar do hoyo de Ekain ou aos feiticeiros sacros de Praileaitz? Si, sería un abrigo elegante dun territorio que non deixaba ver máis que as vermellas rocas das montañas, embotadas polo vento, nin os cantiis das ondas do mar. Mar de follas e ceo de follas. Toda clase de árbores entrecruzábanse, e nunha sucesión interminable, un tras outro, refuxiábanse sombras.

Logo viñeron as fogueiras, as machadas, as arpanas, os troncos e as motosierras e acabáronse os nosos bosques naturais. Hai culturalmente en todo o País Vasco algún pequeno promontorio que non sexa tocado polo ser humano? Non o atoparemos. Eu, polo menos, non o coñezo. Todos os nosos bosques son culturais, plantados por nós, plantados por nós, replantados, raros, podados, pasteiros...O

enorme tamaño destes traballos explica a magnitude da importancia do bosque en tempos pasados. Polo menos nos últimos 2.000 anos a economía sustentouse no bosque: leña ao lume, carbón, forraxe, froitos, botín, construción, construción naval, construción naval e construción de ríos... O bosque foi fonte de enerxía, alimentos e materiais. Fonte de ingresos. E o diñeiro atrae o diñeiro, atrae o sangue. A loita. E a sociedade ten que facer unha loita aceptable, regrada, limitada ás medidas da nosa hipocrisía.

Duros enfrontamentos libraron o XVI-XVII. nos séculos. A madeira que constituía o principal caudal do bosque tiña dúas fontes de ingresos opostos: o carbón e os barcos. O carbón era a enerxía para a siderurgia, a industria máis poderosa, e necesitaba bosques ramalludos de fácil renovación, charcas e bosques de árbores curtas ou encorvados. Nos estaleiros, pola contra, necesitábanse árbores fresnos ou altos. Cara a cara, cara a cara, con ollos de cordeiro, puntas ou puntas opostas por completo.