Literatura
Agora si, o libro dixital vai estalar
- Dous feitos cambiaron moito as cousas no sector internacional do libro dixital. Un: Que algúns autores significativos han abandonado as editoriais tradicionais para vender as edicións dixitais dos seus libros a través de Amazon, xa que a libraría de Internet ofreceulles unha maior porcentaxe de dereitos de autor. E dous: a proliferación de copias “piratas” de libros dixitais en Internet no último ano. Á industria do libro chegoulle o momento da reconversión, como á do disco e á do filme.
A finais de 2007 o tartar empezou a soar máis forte. Amazon acababa de pór á venda o lector Kindle, segundo moitos medios de comunicación, "o iPoda do libro". Parecía coma se o papel sería destruído. Parecía que en pouco tempo tiñamos que ler narrativa, ensaio, poesía e mesmo o xornal, nun formato dixital do tamaño dun folio. Aquilo parecía alterar o concepto do libro. Parecía... pero non. Ou non do todo. Non como esperaba. A industria do libro non cambiou tanto nos últimos anos. Pero tamén –e aínda que poida parecer que estamos en contradición consigo mesmo– cambiou moito. O 2010 que está a piques de terminar podería ser o que marque o cambio de rumbo.
Porque, polo demais, neste tres anos sucederon moitas cousas que non teñen moita importancia: toda empresa relacionada coa tecnoloxía ou a edición empezou a situarse no sector do libro electrónico, uns bipiles, uns bicos vermellos de vergoña e outros sen grandes conviccións. Son innumerables os modelos de e-reader que se lanzaron, cada un le diferentes formatos e ata que un deles foi claramente superior, o libro dixital ha perdido moito tempo, sen poder decidir si a extensión que debe levar o documento dixital dunha novela debe ser “.azw” ou “.lit”.Polo momento
, foron dous: EPUB estándar aberto e PDF de Adobe coñecido. A vantaxe do anterior é que si queremos ver as letras máis grandes na pantalla, o lector adaptará o texto coma se volvese a maquetarlo nuns segundos, mentres que o PDF ten ao seu favor que é moi utilizado e que en Internet circulan moitos libros desde hai tempo neste formato.
Pero, xa o dixemos, esas son cuestións de pouca importancia. Porque realmente o importante non é a infraestrutura tecnolóxica, senón os libros e escritores. Até agora, a conta funcionaba da seguinte maneira entre editoriais internacionais e escritores de prestixio: por cada libro en papel o autor obtiña o 25% do prezo de venda. E as editoriais, ao saltar ao dixital, ofrecéronlles un trato similar pola venda de cada e-libro. Con todo, en 2010 algúns autores escribiron “Un para todos, todos para un!” e pasaron por encima as editoriais para vender en directo a Amazon as edicións dixitais dos seus libros. A razón? A libraría de Internet ofrécelles royalties que superan ese 25%. Os escritores cren que se pode gañar a metade do prezo da venda. E non son calquera: O equipo Armeiro está composto por Orhan Pamuk, Salman Rushdie, Phillip Roth e Martin Amis, entre outros.Puxeron unha
pregunta importante sobre a mesa ás editoriais tradicionais: por que nos pagades o mesmo porcentaxe que pagades polo e-libro? O libro físico ten uns custos, o papel custa diñeiro, a distribución tamén e outros tantos libros no almacén... Pero estes problemas son finitos na era dixital. E se eses custos se achegan a cero, pagando o mesmo ao escritor, ínchase a marxe de beneficio da editorial... se o escritor non di “kito!”, por suposto. E dixérono.
Pero esperade, porque até agora viñemos falando de comprar libros. E si falamos de produtos culturais, de Internet, da dixitalización, esa mesma premisa non pode deixar de porse en cuestión. Vímolo con discos: a música gravada lanzouse cara á gratuidade. A medida que predominan os libros numéricos, é difícil imaxinar outro panorama. Calquera arquivo dixital pode ser copiado con gran facilidade e abonda con que unha soa persoa pague por un libro, un disco, unha película ou calquera cousa e logo cargue en Internet para que outros centos, miles de persoas poidan pescar na rede e acceder a ela de forma gratuíta.Os que
queren levar o modelo de negocio do libro en papel ao dixital, para evitalo, están a utilizar tecnoloxías de control. O obxectivo é pór o máximo de trabas á copia libre. Pero pode provocar situacións un pouco absurdas. Entre outras cousas, non poder realizar co libro dixital accións que son tan normais como deixar un libro comprado por nós a un amigo. Ou coller unha obra dunha biblioteca pública e levala a casa. De feito, tanto para un como para outro, hai que copiar o libro ao lector propio. E a industria cultural tradicional tende a relacionar a palabra “copia” coa palabra “pecado”.En
calquera caso, é difícil apresurarse no mar, parece que chegamos á era da libre circulación de libros. Un dato de 2009 confírmao. O Observatorio da Pirataría de España (sic) fixo público que o 19,7% dos libros dixitais que circulaban pola rede o ano pasado eran contidos “pirateados”. Ese pode ser o punto de inflexión que mostra que é o momento de empezar a cambiar o modelo de negocio para a industria do libro, que foi Napster para o disco.
Que significa para os lectores? Quizá sexa o momento de adquirir un lector. A biblioteca de Alexandría converterase nunha oferta en Internet na que se porá en ridículo.
Porque, polo demais, neste tres anos sucederon moitas cousas que non teñen moita importancia: toda empresa relacionada coa tecnoloxía ou a edición empezou a situarse no sector do libro electrónico, uns bipiles, uns bicos vermellos de vergoña e outros sen grandes conviccións. Son innumerables os modelos de e-reader que se lanzaron, cada un le diferentes formatos e ata que un deles foi claramente superior, o libro dixital ha perdido moito tempo, sen poder decidir si a extensión que debe levar o documento dixital dunha novela debe ser “.azw” ou “.lit”.Polo momento
, foron dous: EPUB estándar aberto e PDF de Adobe coñecido. A vantaxe do anterior é que si queremos ver as letras máis grandes na pantalla, o lector adaptará o texto coma se volvese a maquetarlo nuns segundos, mentres que o PDF ten ao seu favor que é moi utilizado e que en Internet circulan moitos libros desde hai tempo neste formato.
Mosqueteiros do dixital
Pero, xa o dixemos, esas son cuestións de pouca importancia. Porque realmente o importante non é a infraestrutura tecnolóxica, senón os libros e escritores. Até agora, a conta funcionaba da seguinte maneira entre editoriais internacionais e escritores de prestixio: por cada libro en papel o autor obtiña o 25% do prezo de venda. E as editoriais, ao saltar ao dixital, ofrecéronlles un trato similar pola venda de cada e-libro. Con todo, en 2010 algúns autores escribiron “Un para todos, todos para un!” e pasaron por encima as editoriais para vender en directo a Amazon as edicións dixitais dos seus libros. A razón? A libraría de Internet ofrécelles royalties que superan ese 25%. Os escritores cren que se pode gañar a metade do prezo da venda. E non son calquera: O equipo Armeiro está composto por Orhan Pamuk, Salman Rushdie, Phillip Roth e Martin Amis, entre outros.Puxeron unha
pregunta importante sobre a mesa ás editoriais tradicionais: por que nos pagades o mesmo porcentaxe que pagades polo e-libro? O libro físico ten uns custos, o papel custa diñeiro, a distribución tamén e outros tantos libros no almacén... Pero estes problemas son finitos na era dixital. E se eses custos se achegan a cero, pagando o mesmo ao escritor, ínchase a marxe de beneficio da editorial... se o escritor non di “kito!”, por suposto. E dixérono.
Copyfight tamén en libros
Pero esperade, porque até agora viñemos falando de comprar libros. E si falamos de produtos culturais, de Internet, da dixitalización, esa mesma premisa non pode deixar de porse en cuestión. Vímolo con discos: a música gravada lanzouse cara á gratuidade. A medida que predominan os libros numéricos, é difícil imaxinar outro panorama. Calquera arquivo dixital pode ser copiado con gran facilidade e abonda con que unha soa persoa pague por un libro, un disco, unha película ou calquera cousa e logo cargue en Internet para que outros centos, miles de persoas poidan pescar na rede e acceder a ela de forma gratuíta.Os que
queren levar o modelo de negocio do libro en papel ao dixital, para evitalo, están a utilizar tecnoloxías de control. O obxectivo é pór o máximo de trabas á copia libre. Pero pode provocar situacións un pouco absurdas. Entre outras cousas, non poder realizar co libro dixital accións que son tan normais como deixar un libro comprado por nós a un amigo. Ou coller unha obra dunha biblioteca pública e levala a casa. De feito, tanto para un como para outro, hai que copiar o libro ao lector propio. E a industria cultural tradicional tende a relacionar a palabra “copia” coa palabra “pecado”.En
calquera caso, é difícil apresurarse no mar, parece que chegamos á era da libre circulación de libros. Un dato de 2009 confírmao. O Observatorio da Pirataría de España (sic) fixo público que o 19,7% dos libros dixitais que circulaban pola rede o ano pasado eran contidos “pirateados”. Ese pode ser o punto de inflexión que mostra que é o momento de empezar a cambiar o modelo de negocio para a industria do libro, que foi Napster para o disco.
Que significa para os lectores? Quizá sexa o momento de adquirir un lector. A biblioteca de Alexandría converterase nunha oferta en Internet na que se porá en ridículo.