ETA comunicou o pasado domingo que hai uns meses tomou a decisión de "non levar a cabo accións armadas ofensivas" e que continuará así no futuro. Tregua para uns e para outro non. O que pasa é que non vai cometer ningún atentado e iso fai posible que a esquerda abertzale poida seguir con toda a estratexia que construíu en torno ao documento Zutik Euskal Herria. No fondo, agora hase visto que a tregua tácita de ETA á que aludiron numerosos observadores nos últimos meses era certa.

Por que agora unha terminología tan vaga como a "decisión de non cometer actos de agresión armada"? Por que non unha tregua clara? Por que non caracterízase a natureza da decisión? Seguramente, si este novo proceso sae ben ou mal, as respostas saberanse co tempo. Agora, só algúns dos que seguen de cerca e de forma correcta esta nova tregua detectarán os motivos da terminología deste documento. En calquera caso, é evidente que isto é un paso e isto anuncia outros que estarán en rescátea nos próximos meses, entre outros aspectos, que responderán máis claramente á Declaración de Bruxelas.

A
importancia do contexto

O
máis importante neste momento é que non vai haber atentados e iso significa que a nova estratexia que leva a cabo a esquerda abertzale está aberta a todas as partes e está a dar pasos. O máis parvo tamén sabía que ETA non ía dicir "de acordo, acabouse, desde hoxe imos deixar as armas e xa está". Máis detalles esperables, tamén é certo, pero non foi así. Nesta ocasión, a diferenza das anteriores, o contexto é moito máis preciso, máis importante e decisivo. Aí ten o seu verdadeiro valor o documento da organización armada. Aínda que sexa por encima, comparemos o contexto co que estaba nas dúas últimas sesións

de cesamento do fogo. No caso de Lizarra-Garazi, dito con matices, o cesamento do fogo de ETA responde a un principio de acordo dos partidos abertzales, condicionado a un proceso concreto a levar a cabo polos partidos e que, en todo caso, será o axente e gardián directo do proceso político a dar. O proceso de negociación estaba intimamente ligado a un determinado proceso de construción nacional. Entre outras moitas interpretacións, ETA considera que o PNV non estaba tan comprometido con este proceso como se imaxinou e que o programa de Lizarra-Garazi fracasou.

O 26 de marzo de 2006 ETA anunciou en rolda de prensa o "cesamento do fogo permanente" que, como agora, foi presentado. Foi curta e clara, o que inspiraba un gran traballo de cociña. O contexto principal era o de tres vértices: a esquerda abertzale, a negociación entre o PSOE e o PNV. Grazas á Proposta de Anoeta deuse un paso importante e separouse a mesa política e a técnica. Tras un acordo político en Loiola nas puntas dos dedos, o pleno viuse fracasado.

E agora cal é o contexto e o modelo? En canto ao contexto, aínda que o comunicado de ETA non o indica, o mellor da historia: tras un longo proceso de debate, as bases da esquerda abertzale decidiron que en diante a súa loita "desenvolverase exclusivamente por vías políticas e democráticas". É dicir, na decisión histórica decídese basicamente abandonar a loita armada, ao mesmo tempo que se impulsa un novo proceso soberanista. É neste terreo onde aterrou o actual comunicado de ETA, e iso é o que fai que sexa importante.En canto

ao modelo de negociación, a situación é máis confusa. A principal fortaleza desta tregua é que a esquerda abertzale situouna na súa nova estratexia; é un punto débil que ten que atraer a interlocutores de negociación ao novo proceso, tanto para sentar as bases dunha negociación política como, sobre todo, para finiquitar as consecuencias do conflito violento, que debe empezar a materializarse nun prazo relativamente curto.

E paréceme que o importante agora é que aos poucos se vaian canalizando as consecuencias do conflito e que o Estado, sobre todo o PSOE, e o PNV comprométanse a fondo niso, unha vez que temos claro que isto non ten volta atrás. É a solución digna do conflito: solucionar as consecuencias do conflito e que se inicie un novo tempo político na sociedade vasca. A sociedade vasca debería presionar aos axentes políticos nesa dirección.

Pero é evidente que para que isto prodúzase hai que mover tamén o ámbito político. No esquema actual, a clave non está agora en negociar con Madrid un escenario de autodeterminación ou similares. Non é esta a clave do éxito do proceso. O núcleo é a posta en marcha dun forte movemento ou proceso soberanista que poida reverter o espazo político vasco a medio prazo e que, sobre todo, permita agora incorporar a este proceso aos sectores máis receosos e desconfiados da esquerda abertzale. Aí sitúase o acordo estratéxico entre a esquerda abertzale e EA, ou as conversacións que manteñen con Aralar e Alternatiba, entre outros.

Nada é igual

O pasado domingo
houbo dous documentos e dúas mesas. O comunicado de ETA non se podía ler de forma illada, para a súa interpretación era imprescindible seguir a rolda de prensa que catro persoas da esquerda abertzale deron ás 4 da tarde en Donostia-San Sebastián. Nel especificáronse as que ETA non citaba, e ademais situouse o comunicado da organización armada nun contexto político. Por unha banda, desde os primeiros segundos da rolda de prensa subliñouse que a decisión de ETA era unilateral, indefinida e incondicional. Doutra banda, situábase o evento: Enmárcase no proceso democrático posto en marcha polo documento "zutik Euskal Herria", no que a esquerda abertzale reafirma as súas decisións e lembra como instrumento o valor da Declaración de Bruxelas. Quíxose deixar claro onde está o liderado da esquerda abertzale, e conseguiuse, polo menos no que a imaxe se refire.

Nese sentido, poderíase pensar que tamén hai tensións no seo da esquerda abertzale. En base ás características do comunicado de ETA, diría que non é o comunicado que máis agrada escribiu a organización armada. De aí as imprecisións, debilidades, etc. Por iso é tan importante o contexto, porque despois do comunicado Zutik Euskal Herria xa non vai haber nada igual, sexa con éxito ou sen éxito este proceso. Si é un éxito, a política vasca situarase noutros parámetros e reestruturarase a situación política no seu conxunto. Se fracasa, a esquerda abertzale correrá o risco doutra división. E si é un éxito quizá tamén. Iso é o que se debería evitar, e iso é o que quizais a algún non convéñalles e están a empuxar cunha estratexia policial.

A esquerda abertzale ten dúas grandes pantasmas na súa traxectoria. A primeira, a cohesión interna, que tamén é esencial para a sociedade vasca para abrir un novo ciclo político. En segundo lugar, a ver si conseguirá que o capital político de 50 anos intégrese correctamente na nova situación, que é fundamental para iniciar o proceso soberanista con forza xunto ás novas alianzas.

Próximos pasos

Este
novo partido está a xogarse en diferentes ámbitos, e para consolidarse aos poucos hai que levar a cabo os seguintes pasos en cada un deles. En canto a ETA, é evidente que ten que responder á Declaración de Bruxelas dunha maneira máis completa. A principal novidade virá cando ETA aprobe os pasos necesarios para verificar o cesamento do fogo que provocou. Isto sería histórico e, neste momento, o máximo expoñente da saúde deste proceso. Pero si que ten lóxica pensar que ETA vai converter nun cesamento do fogo nunha situación "sen acción ofensiva" como a actual. En todo caso, iso será nos próximos meses, un pouco rápido.Un

pouco rápido, porque están por encima das eleccións municipais e forais do ano que vén e porque a esquerda abertzale vai facer todo o posible por estar nelas. Ademais de que ETA dea o seu apoio á Declaración de Bruxelas, a esquerda abertzale deberá profundar nalgunhas fórmulas de desvinculación de ETA, xa que para o próximo mes de maio ETA non desaparecerá. De face ás eleccións, parece que se vai a materializar algunha nova fórmula, se non é na CAV en Navarra. Non sei en que forma, pero o lóxico é pensar que esta nova situación tamén se vai a reflectir con forza nas eleccións.Cos traballos preparatorios da tregua de

2006 representouse "esta vez si" na sociedade vasca e a posterior derrota foi demoledora. Esta vez hai moita desconfianza, nótase e é normal, pero analizando a situación o máis fríamente posible, hai máis razóns que nunca para dicir "esta vez si". A continuación do PSOE e do PNV é fundamental no proceso, máis que a solución policial do conflito, para que prevaleza a solución digna que necesita a sociedade vasca. Brian Currin, EA, Jesus Egiguren e moitos outros axentes móstranse con maior claridade. Hai motivos para pensar que se están dando pasos máis importantes en silencio. En canto ao que hai que negociar, moitos pensan que este programa será máis rápido e máis silencioso que os demais. A esquerda abertzale necesita axuda para que este proceso termine na súa totalidade, e iso non quere dicir que haxa que aliñarse con toda a súa estratexia, pero si que non se lle poden pór paus nas rodas.