Joseba Kamio, director da empresa de comunicación Harman, estivo como relatora os dous días da xornada e o segundo día explicou como a véspera algúns lle dixeron que cedera madeira ao mundo do eúscaro. El mesmo explicou que a súa intención non era dar leña, pero si pór o que sentía sobre a mesa.Nas

dúas mañás das xornadas, a sala estivo case chea e a pesar de que na mesa da tarde houbo menos xente –a un salto do Palacio Miramar de San Sebastián a praia e o tempo era espléndido–, poucos fixeron o pemento. Á
hora do café, dixo o membro dunha organización que traballa a nivel de Euskal Herria: “Na nosa contorna sempre estamos con ese tema, como facer a comunicación...”. O técnico de eúscaro dun pequeno concello díxonos: “Ouvín falar máis dunha vez a Kamio sobre este tema. Sacódeche e por iso veño. Si, á hora de promocionar o eúscaro utilizamos as formas de comunicación eternas, temos as inercias tomadas. Pero como imos ir da teoría á

práctica?”. A directora de comunicación de Innobasque, Pilar Kaltzada, e Belén Uranga, organizaron o curso e non foi unha panadaría que caese do ceo. Do mesmo xeito que na sala, na hora do café notábase a preocupación, que imaxes estamos a dar sobre o eúscaro? En que medida as nosas estratexias de comunicación son eficaces? Ademais, os relatores, Joxerra Garzia (UPV/EHU), Iñaki Iurrebaso (Aztiker) e Igor Calzada (Universidade de Nevada), tentaron dicir aquilo que os oíntes non queriamos escoitar.

O negro chega á Casa Branca

Máis dun orador recoñeceu que o tema é
moi complexo, xa que falamos de comunicación e do que temos para comunicar, o idioma. Joseba Kamio dixo o primeiro día que o tema e o obxectivo que tiñamos sobre a mesa son moi complexos. No segundo día, abrandado por dar leña previamente, comentou que o tema é moi complexo. Pilar Kaltzada, querendo espertar a esperanza, deunos dúas opcións: atrevernos e tentalo ou suicidarnos. Tampouco sería fácil que o negro chegase á Casa Branca, pero conseguírono.

A necesidade de adaptarse aos novos tempos

Como traballar a comunicación para fomentar o eúscaro no novo contexto? É dicir, na era dixital, na era da mundialización, como preparar a mensaxe? Para quen? Como facela chegar? O emisor/teléfono-receptor está morto e as redes sociais ofrecen mil alternativas. Empezamos a aproveitalas?En canto á

capacidade de cambio, Kamio dixo que ve institucionalizado todo o mundo do eúscaro, comodamente. Os axentes sentíronse incapacitados para o cambio e coa esperanza de que as axencias de comunicación fáganlles os deberes. O director de Harman relatou a súa experiencia no mundo do eúscaro. A intención da maioría dos clientes é contratar á axencia de comunicación e que esta elabore un plan de comunicación, é dicir, que a organización ou asociación traballe menos, e Kamio cre que é todo o contrario, incluso contratando á axencia de comunicación, que o cliente ten que traballar máis que antes. Pilar Kaltzada tivo unha experiencia similar e percibiu institucións, empresas, impermeables. Kamio lanzou a pregunta: necesitamos quince sociólogos nas organizacións ou quince mercadores, é dicir , expertos en mercadotecnia?

Cal é a mensaxe?

Hai que preparar estratexias de comunicación para
fomentar o eúscaro, hai que pensar campañas, pero cal é a mensaxe? Joxerra Garzia utilizou o exemplo da ruta Villabona-Amasa para explicar esta cuestión. Queremos ir a Amasa, aínda que non sabemos onde está Villabona. Primeiro teremos que crear unha imaxe de orixe, é dicir, cal é a imaxe que ten o eúscaro? Que pensa a xente sobre o eúscaro? Se iso non o sabemos ben, non saberemos que camiño temos que seguir para chegar á imaxe que nós queremos dar ao eúscaro. Garzia dixo: “O que nós pensamos do eúscaro é o mesmo, temos que saber o que pensa a xente”. Kamio deu un paso máis: “Hai tempo que nos esquecemos da xente”. O

director da empresa, Harman, explicou o que na súa opinión eran as características das estratexias comunicativas da actividade cultural vasca. O eúscaro desenvolve a psicoloxía do oprimido, a psicoloxía defensiva. Está a traballarse continuamente na comunicación, pero sobre todo é cuantitativa: datos de matriculación, tantas manifestacións... En lugar de cifras, comunicaría vivencias. Os indicadores da psicoloxía do oprimido serían a pena, as denuncias, a indignación, o berro, o rexeitamento... Comparou o eúscaro con Greenpeace. Greenpeace transmítenos que o planeta está a piques de morrer, pero tamén realiza actividades drásticas que pon en perigo a vida dos activistas. Euskalgintza di que o eúscaro está a piques de morrer, pero as actividades non son o mesmo. Non coinciden o devandito e o feito. De paso, propuxo mirar á mercadotecnia ecolóxica para a mercadotecnia lingüística, porque hai algo que aprender neste campo.

Pregunta de Belen Uranga: pero a mensaxe ten que ser único? Kamio respondeu: “Si, e por favor”. Difícil traballar unha soa mensaxe. Máis dun orador e un oínte subliñaron iso, en palabras de Joxerra Garzia, o eúscaro reúnese para máis axitarse que para o debate. Está Euskalgintza preparada para traballar conxuntamente unha única mensaxe para promocionar o eúscaro? Pilar Kaltzada puxo un exemplo: no comercio están a levarse a cabo campañas para fomentar o eúscaro. Quizais esteamos a facer campañas parecidas nunha e outra. Estes axentes co mesmo obxectivo non poden xuntarse e preparar a campaña?

Traballo
doméstico para o Cluster

As estratexias de comunicación si, pero deben ser previamente elaboradas. Os axentes que queiran promocionar o eúscaro deberían estar informados, deberían saber de que estamos a falar. No curso recoñeceuse que o Clúster de Sociolingüística pode cumprir este traballo. A base é a sociolingüística, e en palabras de Kamio, si non, as estratexias comunicativas, as campañas, o happening estético ou a diversión. Por tanto

, insistiuse na necesidade de dispor de bases sólidas para o desenvolvemento de boas estratexias de comunicación e, doutra banda, tanto os relatores como os oíntes puxeron os deberes ao Cluster de Sociolingüística: que realice un labor de teorización sobre as estratexias comunicativas e que recompile as estratexias comunicativas que se levaron a cabo. En xeral, a sensación de que o que se está facendo en

eúscaro no ámbito da comunicación hoxe en día non é válido estendeuse aquí e alá. Que a frustración se estende á hora de facer campañas e de ver como non se cumpren os obxectivos marcados. Kamio dixo aos seus oíntes que talvez foran a buscar receitas, pero que el non tiña ningunha. En
lugar de receitas, sacudíronnos aos oíntes, á euskalgintza. O medo de Kamio era que nos deu leña. A continuación di: serve para facer esculturas como para queimar madeiras.