O funcionamento dos países e estados require de ingresos e gastos públicos. Por iso é polo que o déficit público e o problema da débeda convertéronse no eixo central da preocupación económica do Estado español e do Estado francés que nos asumen os vascos de Euskal Herria; e do resto de Europa e do mundo, porque o mesmo ocorre. Si os ingresos son substancialmente maiores que os ingresos, hai que recorrer ao endebedamento para seguir funcionando, si a sanidade, a educación, a seguridade pública, o sistema de pensións queren seguir funcionando. Para estar endebedados, hai que recorrer aos bancos, especialmente aos bancos internacionais, aos que hai que pagar intereses. Si non cumpres os compromisos adquiridos, e os bancos non perdoan, afóganche e son capaces de colapsar a túa economía e o funcionamento da sociedade. E os bancos, especialmente os internacionais, piden garantías para asegurar que van recibir o que se lles debe e os seus intereses caros. Isto supuxo, como puidemos comprobar estes días, un ataque aos dereitos dos traballadores, pensionistas e empregados públicos. Por iso, o Fondo Monetario Internacional (FMI), o Banco Mundial e o Banco Central Europeo (BCE) esixen e esixen medidas de axuste, como altofalantes dos bancos, en Europa. Así pois, tentaremos explicar algúns termos: débeda pública, déficit público, política fiscal, mercados financeiros, etc.

Que é débeda pública?

A
débeda pública é o diñeiro que o Estado pediu para financiar os seus gastos e investimentos. Cando se trata da débeda pública do Estado, hai que incluír a do Goberno Central, tamén a das Comunidades Autónomas; no caso do País Vasco Sur, a dos Gobernos de Vitoria e Navarra, a das deputacións provinciais ou forais, a dos Concellos, etc. Son varias as formas da débeda pública. No caso do Estado español, Letras do Tesouro, Obrigacións do Tesouro e Bonos. Pero non son só as formas que adopta a débeda pública. Podíano facer, pero os concellos non emiten débeda pública, senón que se dirixen ás entidades financeiras en busca de financiamento, como o faría unha empresa. En ocasións, incluso as administracións, sobre todo as do municipio, endebédanse por conta dos provedores.No

Estado español, a débeda pública, segundo os expertos, alcanzará o 70% do PIB a final de ano, moi por baixo da maioría dos estados da nosa contorna. Con todo, isto non é o máis grave, senón o endebedamento xeral da sociedade. A finais de 2009, a débeda conxunta entre as administracións públicas (Estado central, comunidades autónomas e concellos) e as privadas (empresas, vivendas e sectores bancarios) roldaba o catro billóns de euros, o 390% do PIB. As empresas non financeiras debían o 143% do PIB, os bancos e as caixas de aforros o 107% do PIB e as vivendas o 89%. Si, como consecuencia desta situación, as axencias de medición do risco rebaixan a calidade da débeda do Estado español, o encarecemento do prezo do diñeiro afectará a todos estes sectores e non só ao Estado, que acoden a renegociar os seus créditos ou a pedir máis diñeiro en préstamo.

Que é o déficit público?

O
déficit público reflicte que nun determinado período de tempo os gastos dun Estado son maiores que os ingresos. Cando falamos de déficit público, temos que incluír a todas as administracións públicas (comunidades autónomas, concellos, seguridade social). O déficit público mídese en miliarcas (1 milla = mil millóns) e como porcentaxe do PIB. En 2008, o Estado tivo uns ingresos de 300 millóns de euros, cun déficit que roldou os 40 millóns de euros, é dicir, o 13%. En 2009, o déficit superou o 11% do PIB, unhas 120 millas. O Goberno de España prevé un déficit para 2010 do 9,8% do PIB, segundo os datos do Executivo. Así mesmo, tendo en conta as medidas de axuste expostas, quérese alcanzar un PIB do 3% para o 2013, pero débese alcanzar o 7,5% en 2011 e o 5,3% en 2012.

Recortes e política fiscal

Os
gobernos español e francés, os gobernos de Vitoria-Gasteiz e Navarra e o resto de gobernos europeos puxeron en marcha plans de axuste para reducir o seu déficit público, forzados polos mercados financeiros: redución do salario dos empregados públicos, conxelación das pensións, adiamento da xubilación, reforma laboral para abaratar as expulsións e outras medidas antisociais. As persoas que non son responsables da crise están a sufrir as consecuencias da mesma e os responsables da crise seguen recadando beneficios e aplicando as súas políticas antisociais. Por exemplo, si aplicásese a presión fiscal similar á europea en Hego Euskal Herria, recadaríanse 5.300 millóns de euros ao ano –4.000 na CAV e 1.300 en Navarra-. O estudo realizado por ELA conclúe que a recadación no Estado español sería de 90.000 millóns máis. Desta maneira superaríase o déficit público do Estado español, sen necesidade de aplicar recortes antisociais.