O Movemento Contra a Incineradora puxo en marcha en novembro de 2020 a segunda fase do control das contaminacións xeradas pola incineradora de Zubieta e durante estas semanas están a recoller mostras para envialas ao laboratorio e proceder á súa análise pola fundación holandesa ToxicoWatch, segundo informou o movemento nun comunicado difundido o 1 de decembro.

O primeiro control de 2019 realizouse antes da posta en marcha da incineradora para medir a posible contaminación da zona e marcar o punto cero, segundo ARGIA no seu día. Agora, coa posta en marcha da incineradora, despois dos primeiros meses están a recollerse mostras para investigar como se atopa a contaminación coas mesmas referencias.

Ao comezo da segunda campaña déronse os resultados da primeira, recollidos nun informe elaborado por ToxicoWatch. No mesmo recóllense os niveis de contaminación detectados nos ovos, plantas, auga e solo dos galiñeiros das inmediacións da incineradora de Zubieta, así como os detectados no leite de mama dun grupo de nais da zona, que se utilizarán como fitos da situación existente na zona antes da posta en marcha da incineradora. O Movemento Contra a Incineración resumiu na súa nota estes resultados e adiantou que publicará integramente o estudo de ToxicoWatch, tanto na súa versión en inglés como na versión en eúscaro da parte principal.

Durante estes días están a recollerse mostras de galiñas, solos, augas, etc. dos arredores de Zubieta, que serán a base do estudo para determinar como está a situación no outono de 2020. Documento completo de EAM:

A Fundación Toxicowatch comeza a comparar a contaminación que está a xerar a incineradora con novas mostras nos arredores

O Movemento Contra a Incineradora puxo en marcha en novembro de 2020 a segunda fase do control das contaminacións xeradas pola incineradora de Zubieta e durante estas semanas están a recoller mostras para que sexan enviadas ao laboratorio e analizadas pola fundación holandesa ToxicoWatch.

Tal e como xa informamos, a asociación Zubieta Lantzen e o Movemento Contra a Incineradora solicitaron á fundación holandesa ToxicoWatch (TW) a realización dun estudo de biomonitorización da incineradora de Zubieta… porque a cidadanía non pode fiarse nin nos controis das empresas que xestionan a incineradora nin das autoridades de Gipuzkoa, empresas e autoridades implicadas na mesma salsa, pola vergoña que matou a peixes en Arkaitzerreka.

Para levar a cabo o control independente, os membros dos movementos populares elixiron á fundación holandesa ToxicoWatch. ToxicoWatch participa nos Tratados de Basilea e Estocolmo, dentro da Organización das Nacións Unidas.

Antes da posta en marcha da incineradora, os expertos de ToxicoWatch realizaron a recollida de mostras no outono de 2019 para establecer a referencia de partida do nivel de contaminación de Zubieta e a súa contorna, e entregaron os resultados das súas análises en 2020. Dado que o proxecto foi financiado por diversas institucións e por un gran número de cidadáns, aquí ofrecémoslles un resumo do resultado desta primeira análise e o traballo de investigación para quen queira lelo na súa totalidade difundiuse integramente en Internet.

A recollida de mostras levou a cabo no outono de 2019, antes da posta en marcha da incineradora de Zubieta, para marcar o punto de partida do control (bas-line). Para este estudo de biomonización analizáronse os seguintes aspectos: Leite das nais que viven preto da incineradora, ovos de galiñas de galiñeiro, plantas e follas (de piñeiros Pinus radiata, de gorostia Ilex aquifolium, de Ulex europaeus), brión, terra, sedimento de río e auga.

Por unha banda controláronse os ovos. Utilizáronse ovos de galiñas criadas en liberdade porque son bos indicadores para coñecer a contaminación por dioxinas na terra e porque os ovos son o camiño máis evidente para chegar aos seres humanos con dioxinas e outros produtos POP presentes na contorna.

Nun radio de 5 quilómetros ao redor da incineradora elixir 10 galiñeiros para analizar os ovos, todos eles galiñeiros para o autoconsumo da poboación, ningún para comercializar os ovos. Visitáronse todos os emprazamentos para ver si hai outras fontes de dioxinas ou PCB mesturadoras ao redor de cada un. O almacén de seguridade compleméntase con mostras de terra, comida de galiñas e plantas concretas de cada lugar.

En cinco do dez galiñeiros estudados, os ovos de galiñas cumpren integramente as normas de dioxinas da Unión Europea. As dioxinas dos ovos doutros dous galiñeiros igualan o nivel establecido como límite. E nos ovos do tres sitúes as dioxinas excederon os niveis para poder comer sen perigo. Nun territorio tan industrializado e urbanizado como Gipuzkoa non debería sorprender a ninguén atopar contaminantes no ovo e outros alimentos, porque iso si é unha razón máis grave para non construír novas empresas inútiles e contaminantes como a Incineradora.

A situación comunicouse aos propietarios de emprazamentos nos que os ovos conteñen cantidades excesivas de dioxinas e ToxicoWatch suxeriu ademais que fábricas ou infraestruturas poden existir nas proximidades dos galiñeiros para explicar a presenza destes contaminantes.

En canto a plantas, solos, augas e sedimentos, tomáronse mostras nunha contorna de 2 quilómetros da incineradora de Zubieta, dioxinas de análise, PCB como dioxinas, actividade estrogénica e metais pesados. Dioxinas e dioxinas mostraron pequenas cantidades no solo e nas follas do piñeiro Pinus Silvestris non alcanzaron a cantidade para poder detectalas. Nas mostras de auga apenas se atoparon actividades estrogénicas, só unha pequena subida nos sedimentos moi próximos á incineradora.

En canto aos metais pesados, no solo e nas plantas aparecen os restos da actividade dalgunhas industrias nestas zonas durante estes anos. En canto a solos e plantas, ToxicoWatch considerou aptas para o uso de cinco das seis localizacións preseleccionadas.

O estudo do leite materno realizouse con 39 participantes agrupados en tres grupos cuxos resultados mostran niveis baixos de dioxina e PCB. A intención é controlar este apartado en colaboración con nais dispostas a doar leite de mama.

A propósito de que nos próximos anos haberá outras nais diferentes, ToxicoWatch concretou as medidas para que as comparacións se fagan rigorosas, e ademais de ofrecer leite, preparou un cuestionario que as nais cumprimentarán.

Por que é tan importante controlar de cerca o contaxio da incineradora de Zubieta? A Fundación ToxicoWatch sinala nove razoes:

• Os controis que realizan hoxe as incineradoras, ademais de avisar previamente ao propietario, miden as emisións dunhas poucas horas: si a incineradora opera 8.000 horas, só o 0,1% delas.

• Os propietarios das incineradoras utilizan ao seu gusto os Mecanismos de Control da Contaminación do Aire.

• Os controis realízanse unicamente cando a incineradora está “en funcionamento habitual”, pero sábese que a maioría dos contaminantes emítense “en momentos non habituais, nas baixantes e sombras dos fornos, nos cambios de filtros, etc. OTNOC).

• A Unión Europea só regula dioxinas e furanos, pero non outros contaminantes orgánicos persistentes: dl-PCB, dioxinas brominadas e PFOS.

• Os defensores das incineradoras afirman que as dioxinas e outros contaminantes desfanse a unha temperatura determinada, pero logo non está suficientemente garantida a consecución desa temperatura mínima en toda a masa queimada.

• Na actualidade, os residuos domésticos pódense considerar cada vez en maior medida como residuos industriais, debido á composición dos materiais que se envían a calcinar. Por iso piden que se queime a temperaturas máis altas, por exemplo atrapando 1.100 ºC na zona post-combustión, e non aos 800ºC que se piden hoxe.

Dado que os residuos que xa comezaron a queimar en Zubieta foron xerados en toda Gipuzkoa, corresponde a todas as institucións e cidadáns de Gipuzkoa a responsabilidade do veleno que a queima dispersa na zona.

Por iso, dado que as principais institucións implicadas no control da contaminación e na protección da saúde e do medio ambiente (Deputación Foral de Gipuzkoa e Goberno Vasco) non cumpren coas súas responsabilidades, Zubieta Lantzen e o Movemento Contra a Incineración fan un chamamento aos concellos de Gipuzkoa e á cidadanía de Gipuzkoa para que apoien e apoien economicamente este control cidadán que xa se iniciou e seguirase nos próximos anos.