Na primeira parte do libro que publicamos o pasado mes de decembro –Variante da industria militar en Euskal Herria. Para non facer máis guerras (Adaptación da industria armeira en Euskal Herria para non crear máis guerras), analizamos a actividade dos lobbys europeos e estadounidenses da industria militar. Como se foron infiltrando aos poucos ata que a actual política militar da Unión Europea e de Estados Unidos condiciónaa totalmente. Como se axita o medo a unha guerra a gran escala como garantía de ingresos millonarios. Máis adiante, ao abordar a realidade da industria armeira do País Vasco ou, como nós chamamos, da denominada Produción para o Malgasto e a Guerra no País Vasco (EHXGE), sinalamos o seguinte: "A día de hoxe non temos datos sólidos para dicir que en Hego Euskal Herria o lobby armamentista leve a cabo o proceso de captación de organizacións".

Pois ben, parece que algúns deles decidiron aparecer en público a través do último informe da asociación Zeditzak, e utilizando como invitado especial a Eneko Landaburu. Isto último non é de estrañar, xa que hai vinte anos que Landaburu dicía: "Non podemos limitar a hexemonía americana sen pór en marcha políticas de investigación e desenvolvemento na industria armeira, que requiren moito diñeiro público e que favorezan a industria en xeral, como fan os americanos".1

Empresas e organizacións non gobernamentais

Como se pode ler na súa páxina web, o grupo Mugarri Foroa toma as “decisións estratéxicas” da organización. Trátase dun grupo de quince persoas: Ignacio Martín San Vicente, Amaia Gorostiza Tellería, Iñaki López Gandásegui, Cristina Garmendia Mendizábal, Javier Ormazabal Echevarría, Antón Pradera Jauregui, Ainhoa Lete Núñez, María Luisa Guibert Ucín, Consolo Crespo Bofill, Maite de Belén Arrabal. Ademais, Pedro Luís Uriarte Santamarina é o único conselleiro do Consello Asesor de Fitos: “Persoas que tras pasar uns anos no Foro, pasaron a testemuña pero decidiron seguir acompañadas coa súa experiencia e a súa rede de relacións”.

Hai dous perfís moi diferentes entre estas dezaseis persoas. A maioría están vinculados a intereses empresariais e, en moitos casos, estiveron presentes nos consellos de administración ou dirección das mesmas empresas ou centros tecnolóxicos (CIE Automotive, Dominon, Innobasque, Universidade de Deusto e Deusto Bussines School, Mediaset, Corporación Financeira Alba... máis os relacionados con EHXGE, que veremos máis adiante). Outras persoas pertencen a organizacións non gobernamentais (Save The Children ou Oxfam Intermon) ou a organizacións non gobernamentais (Oxfam Intermón). Algúns traballan en ambos os ámbitos. Neste artigo centrarémonos nas persoas relacionadas coas empresas.

Os seguintes parágrafos terán como obxectivo demostrar os intereses e implicacións destas persoas na EHXGE. Tendo claro que tamén se potencian outros intereses, xa que no último informe o grupo aposta claramente pola enerxía nuclear, por exemplo.

Un a un, membros de Zedaleak, Asociación de Armería

Empecemos polo máis evidente. Iñaki López Gandasegi, membro de Zedaleak, é o presidente dunha das principais empresas da EHXGE no País Vasco: Aernnova. Aernnova ten contratados traballadores en Bruxelas para realizar traballos de lobby na industria militar e o presidente López participou no Comité Estratéxico IK4. IK4 é unha alianza de seis centros tecnolóxicos, dos cales polo menos catro son membros da EHXGE (CEIT, Ideko, Lortek e Tekniker). Nesta Comisión Estratéxica IK4, López participou xunto a outro tres membros do grupo Fitos: Pedro Luís Uriarte, Pilar Kaltzada e Guillermo Dorronsoro.

Outra das persoas que forman parte do grupo é Cristina Garmendia. O ex ministro do Goberno de España, tal e como denunciamos recentemente, é o impulsor da empresa Satlantis (á que chamamos “a estrela máis brillante das startups” da EHXGE). Tamén foi membro dos órganos de goberno de Everis en varias ocasións, unha importante empresa de armamento a nivel internacional. Nestes órganos de Goberno tamén interveu Eduardo Serra co ex Ministro de Defensa de España e outro membro de Fitos, Pedro Luís Uriarte.

Pedro Luís Uriarte estivo, ademais de no Everis, nos órganos de goberno doutras empresas armamentísticas españolas e do País Vasco Sur (por exemplo, en España Técnicas Reunidas, e no País Vasco Tubacex e Multiverse Computing). E xa mencionamos a súa participación no Comité Estratéxico de IK4.

Outro dos membros de Mugak é Javier Ormazabal Echevarría, Presidente do Grupo Velatia (antes Ormazabal). A conexión coa EHXGE debería ser máis coñecida. En EHXGE participan polo menos cinco empresas do Grupo Veletia (Idistek e Smarmec en vehículos militares; Supsonic en buques militares e Velatia e Wec en aeronáutica militar). Ormazabal é tamén membro da Fundación Artizarra, que financia a outras empresas da EHXGE como o Multiverse Computing.

Tamén forma parte da Fundación Artizarra Ignacio Martín San Vicente de Zedaleak. San Vicente ocupou postos noutras dúas grandes empresas españolas de produción militar (Alcatel e Indra) e no GKN Driveline internacional. Así mesmo, CEIT é o presidente corporativo do centro de investigación e membro do seu Comité Estratéxico.

María Luisa Guibert Ucín, membro de Zedaleak, tamén participa no Comité Estratéxico do CEIT. Neste comité están representadas varias empresas da EHXGE, por exemplo: ITP, Sener, Tecnum e Tubacex.

Outro membro de Zedarriak de Tubacex foi conselleiro e membro do Padroado da Fundación: Consolo Crespo Bofill. Crespo tomou a substitución de Pedro Luís Uriarte no consello de Tubacex que se celebrou en Barcelona.

Tamén está relacionado coas empresas de produción militar Guillermo Dorronsoro Artabe, director do grupo, que presentou o último informe de Zedaleak. Por exemplo, foi executivo de Ibermática e Accenture (a iniciativa Banka Armatua denunciou a Accenture por ser "unha das nove empresas relacionadas coa militarización de fronteiras e países"). Actualmente é asesor do Consello de Administración de Zabala Innovation. Esta empresa navarra ha recibido financiamento procedente de diversos programas do Fondo Europeo da Defensa. Dorronsoro tamén foi membro do Comité Estratéxico de IK4.

Por último, Antonio María Pradera Jauregi ‘Antón’, impulsor e presidente do grupo empresarial CIE Automotive. Shriprakash Shukla é un dos principais accionistas de CIE Automotive. A empresa é a presidenta do consello de administración de Mahindra Defence Systems, fundada en 1974. Neste grupo empresarial han estado, até a data, outro catro membros do grupo Zeditzak: Ignacio Martín San Vicente, Pilar Kaltzada, Guillermo Dorronsoro e Amaia Gorostiza.

Resumindo, das dezaseis persoas analizadas, polo menos dez teñen relación coa EHXGE dunha ou outra forma: Iñaki López Gandasegi, Pilar Kaltzada, Cristina Garmendia, Pedro Luís Uriarte, Javier Ormazabal Echevarría, Ignacio Martín San Vicente, María Luisa Guibert Ucín, Consolo Crespo Bofill, Guillermo Dorronsoro Artabe, Antonio María Pradera Jauregi ‘Antón’

Intereses aclarados e preguntas non contestadas

Á vista do visto en parágrafos anteriores, e tendo en conta que probablemente non é máis que unha parte do que xa existe, parece evidente o interese de Zedaleak por propor o impulso da industria militar. A iso dedícanse os lobbies desta área.

Esclarecido este importante tema, aínda quedan dous por aclarar. Por unha banda, como é posible que as persoas relacionadas coa ONG ou a cultura estean dispostas a blanquear a imaxe do lobby? É o que fan, na súa condición de membros do Foro Fitos, "supervisar a actividade" e "tomar decisións estratéxicas". E, doutra banda, como é posible que ningún representante das administracións vascas e partidos políticos que estiveron presentes na presentación do grupo Zeditzak critique a proposta? A resposta a estas preguntas deberá ser dada polos mencionados ou ben quedará en evidencia a súa complicidade con devandito lobby.

Adaptar o armamento para evitar a guerra e o capitalismo

Gustaríanos terminar cunha reflexión. Pedro Luís Uriarte, que adoita aparecer como o gurú da asociación Fitos, recomendou que en lugar de falar de riqueza utilícese o termo de prosperidade, que non parece tan mal. O problema é que o concepto de prosperidade de Uriarte está limitado ao diñeiro, ao capital acumulable, e esa dinámica levounos á situación actual na que o futuro da humanidade e dos ecosistemas está en perigo. Uriarte, especialista en innovación, proponnos solucións moi obsoletas: a carreira de armamento. Sabemos moi ben onde nos leva iso.

Nós, en cambio, cremos que o que a sociedade e o mundo vascos necesitan hoxe en día é xusto o contrario: unha Euskal Herria que non vai participar na fabricación de máis guerras. Para iso propomos unha “adaptación transformadora” da EHXGE que substitúa a produción militar pola produción civil e poña en cuestión o propio sistema de produción capitalista actual. Os novos produtos e as súas formas de produción deben dar solución aos graves problemas que nos afectan como sociedade: as crises ambientais e enerxéticas, os coidados, as carencias sanitarias ou a crecente brecha entre as persoas enriquecidas e empobrecidas. Esíxenolo a situación que vivimos a nivel mundial.

Para iso é imprescindible a participación da sociedade, xa que só así poderemos facer fronte aos intereses dos comerciantes da morte, aos que o lobby Zedarri representa coas súas propostas.