O ex presidente do Goberno español, José Luís Rodriguez Zapatero, explicou que os dirixentes de Tony Blair, Jonathan Powell, Sinn Feine e e IRA participaron no proceso de paz vasca, o que tivo gran importancia para que ETA puidese levar a cabo movementos.

Neste sentido, preguntaron a Zapatero se o feito de que haxa un acordo de Venres Santo aquí como en Irlanda lle deu máis garantías ao proceso, e este respondeu que “hai un acordo indiscriminado como o do Venres Santo, non podo dicir máis”. O xornalista Iosu Alberdi escribiu a crónica da conferencia en Berria, da que recibimos estas palabras.

O PP sempre se ofendeu moi duramente a Zapatero polas conversacións que este promovera con ETA, pero Zapatero sinalou que o dirixente da dereita, Mariano Rajoy, tivo unha actitude máis aberta na privada. O xornalista Manuel Sánchez escribiu o libro Zapatero, o legado progresista, no que relata como Rajoy sempre foi máis aberto ao proceso de paz vasco que ao procés catalán, e no caso de ETA díxolle que fixese o que tiña que facer, pero que non lle contase nada.

En calquera caso, segundo conta Alberdi na súa crónica, o final de ETA que aceptou Zapatero na conferencia de Madrid de Ateneo foi consecuencia do proceso levado a cabo dentro da esquerda abertzale: “Sexamos claros: a decisión de deixar a violencia é froito dun debate entre a Unión e os membros de ETA”.

E cara atrás, tamén mencionou o atentado de ETA en Barajas na axenda de 2006. Di que o atentado foi a medio prazo, porque non se entendeu no “partido político” da esquerda abertzale. Como xa é coñecido, no seu libro sinala que desde a esquerda abertzale foron clave Arnaldo Otegi, Rufi Etxeberria e Josu Urrutikoetxea.

Nos últimos anos Zapatero falou en máis dunha ocasión sobre o proceso que desembocou no final de ETA, e reivindicou con orgullo que ese final se produciu no seu mandato, porque o seu goberno dirixiu conversacións directas con ETA. Nos últimos tempos tamén é o líder socialista que sustenta con firmeza o goberno de Pedro Sánchez.

As decisións progresistas do mandato de Zapatero (2004-2011), como a legalización do matrimonio homosexual, así como o mantemento das conversacións con ETA máis aló de 2006, foron tamén de gran valor. Con todo, o período de goberno caracterizouse pola crise económica mundial iniciada en 2007, pero no inicio da crise, en 2008, confirmou firmemente que non había risco de crise económica, senón que a crise estaba e superaríase “en EEUU”. Continuou con esta negación da crise nos meses posteriores, pero esta describiuse como a maior crise despois da Segunda Guerra Mundial. El negouno nas eleccións de 2011 e Mariano Rajoy chegou a Moncloa.