- Por que todo o mundo vai de compras a Pamplona si na nosa rexión prodúcense moitos alimentos? Por que é tan difícil atopar os produtos destes vales nas tendas destes vales?”, estas e outras preguntas empezaron a traballar na zona de Sangüesa hai uns anos os axentes e persoas que deron a volta á alimentación, a sustentabilidade e o desenvolvemento. O proxecto Jakiak Ehuntzen, a rede de produción e comercialización alimentaria da Merindad de Sangüesa, púxose en marcha co impulso da asociación de desenvolvemento rural Cederna Garalur.
Os obxectivos principais do proxecto son facilitar á cidadanía o acceso aos alimentos e produtos da comarca e, ao mesmo tempo, ofrecer novas vías de comercialización aos produtores máis próximos. Neste sentido, tamén organizan iniciativas dirixidas á sensibilización dos consumidores e relaciónanse con centros de comercialización de produtos de proximidade como o pequeno comercio, a hostalaría, as zonas turísticas… “A Merindad de Sangüesa está composta por tres comarcas: Pireneos, Prepirinios e Sangüesa. Son 57 pobos, pero apenas somos 22.000 cidadáns”, explica Tania Gómez Rodrigo, técnica do proxecto.
A comarca ocupa aproximadamente unha cuarta parte do territorio de Navarra, e o técnico destacou que nela prodúcense unha gran variedade de produtos: “O territorio é tan amplo e moi variado desde o punto de vista climático, e os produtos que podemos obter son tamén moi variados”. Aínda que cada comarca ten as súas características, todas son rurais e cun alto grao de despoboamento. “Na zona pirenaica predomina a gandaría: lácteos, queixos… Na zona de Sangüesa tamén temos verduras, froita, viño, aceite, cereais e legumes”.
Distribución e comercialización en grupo
Jakiak Ehuntzen é un proxecto piloto de loxística no que os produtores da comarca organizáronse para a distribución e venda colectiva de produtos. “Temos grandes distancias, difícil orografía e a intención é reducir viaxes e gastos”, di. Desta maneira, os pequenos comercios da comarca tamén poden realizar a compra ao mesmo tempo, ofrecendo unha selección de produtos. A distribución realízase ademais a través dunha cooperativa local: “É un servizo financiado, a distribución non supón ningún custo para os produtores nin para os comercios”. Polo momento, di que ser economicamente rendible é moi difícil, pero a súa intención é ir sumando aos poucos máis produtores e comercios ao proxecto para conseguir a viabilidade económica.
O catálogo do proxecto Jakiak Ehuntzen contou coa participación de 26 produtores da comarca e o proxecto de distribución colectiva conta con 12. Moitos dos produtores do proxecto están a traballar nun modelo ecolóxico, pero non todos. “Polo menos buscamos ser pequenos produtores, non de modelo industrial. Produtores ligados á terra que traballan en extensivo”. Para contribuír á economía local e garantir o futuro dos países en risco de despoboamento, Gómez considera que este tipo de proxectos son fundamentais.