En canto aos pensionistas, en Hego Euskal Herria hai 218.000 persoas que cobran unha pensión inferior a 1.080 €, a maioría son mulleres, que estiveron realizando labores de coidado doméstico, sen posibilidade de realizar outro traballo profesional. Non cotizaron, si o fixeron as institucións. As escolas infantís e as casas de maiores viñeron máis tarde. A medida que imos envellecendo, comezan a xurdir necesidades de coidado. Cunha pensión inferior a 1.080€ é difícil facer fronte ás necesidades de coidados.

A rede familiar segue sendo o responsable do coidado. Fomos coidados de pequeno, polo que se crea unha “débeda familiar” e na maioría temos que ser coidadores. Nalgúns casos, o coidado realízase con corazón e convicción, pero cando se fai forzado xorden problemas entre familiares, conflitos e enfados. O coidado é a miúdo unha carga importante. Por iso, a responsabilidade do coidado ten que ir máis aló da rede familiar, porque a débeda está noutro lugar.

Por outra banda, o coidado é algo que necesitamos desde o nacemento até a morte, polo que debemos entendelo máis amplamente. Queremos universal, pública e comunitaria. Universal, porque é un dereito de todos e non pode depender da capacidade económica de cada un. Tamén representamos a vixilancia pública. É o que esixe unha maior responsabilidade institucional. E temos que arriscar e empezar a matizar para que sexa comunitario. Profundar nos traballos comunitarios e experiencias existentes no País Vasco.

A sociedade actual converteuse en bastante competitiva, as portas xiratorias son normais, a distribución da riqueza está máis desequilibrada e faise negocio con dereitos. Reforzouse a individualización e debilitouse a perspectiva colectiva. Temos problemas á vista. Por exemplo, nunha obra da cámara do Campionato de Bizkaia de Bertsolaris, 5 de cada 6 bertsolaris tomaron temas moi similares para cantar o tres bertsos. Cada bertsolari deixou claro, no seu acento e na súa medida, que o que hoxe en día está fóra das normas estéticas de moda castígase até crear problemas de saúde. Non é casualidade que o cinco bertsolaris coincidan. Tamén é signo do fracaso do coidado mutuo.

Da práctica histórica do traballo veciñal en Euskal Herria, dese traballo comunitario arraigado, poderiamos aprender e facer algo para transformar as situacións adversas e orientar algunhas necesidades de coidado. O auzolan, o traballo comunitario, axudaría a superar a individualización e reforzaría o coñecemento, a relación e o coidado entre os cidadáns. En calquera caso, debemos marcar as prioridades para que todos os coidados estean ben encamiñados. Algúns deben resolverse inmediatamente, entre outras cousas porque as condicións laborais dos traballadores, os salarios e as irregularidades son lamentables.

Aínda que consideramos que os nosos obxectivos poden ser utópicos, os expertos afirman que a utopía pode ser considerada como un proxecto de realización social e que, como todo proxecto, é unha representación do que se quere construír, inspírase en formas concretas dunha sociedade para superar os seus problemas e reorganizarse ao redor dunha idea. Por tanto, todo isto axudaranos a transformar e reorganizar a vixilancia.

Ana Mezo Baseases

Pensionistas Membro de Abian e da plataforma de mulleres pensionistas Oneka