Bagare, bagera, bagire, somos plurais, prósperos e empoderados, unidos polo instinto vasco, a iniciativa e a chama, verdadeiramente para fusionar Euskal Herria.

Recentemente coñecemos que o observatorio vasco de Gaindegia retomou a súa actividade. Aos alicerces de investigación Territorio, Sociedade e Economía da etapa anterior súmase o medio ambiente. Hai que dar a benvida a este belo miradoiro do País Vasco.

A esta excelente mostra pódense engadir once exemplos máis nos territorios vascos, como mostra da actividade histórica e cotiá de Eusko Ikaskuntza, Euskaltzaindia, Ikastolen Elkartea, Udako Euskal Unibertsitatea, Bertsozale Elkartea e recentemente a Atalaia Feminista creada polo Movemento Feminista. Mención especial merece a Feira do Libro e Disco Vasco de Durango.

Cando se fala de territorios poderiamos falar de espazos ou paisaxes ou de comunidades, que van máis aló das realidades xeográficas ou biofísicas e dos grupos humanos individuais, que tamén existiron.

Ser vasco (nun sentido amplo), sentimento, creatividade, euskaldunidad ou emoción que xera ese instinto vasco e toda iniciativa son bases, incentivos, beneficios.

Na actualidade o ecosistema vasco está fragmentado en moitos ámbitos. A miúdo as partes aparecen de forma individual ou triturada si temos capacidade para visualizalas.

Canto somos? Un, catro, tres, cinco, sete? Si a mirada conmovedora vai máis lonxe, oito? (Si materialízase o territorio da diáspora vasca do castelo de Etxauzia de Baigorri). Ou en once hábitats e espazos virtuais dispersos!

Cantos vascos somos? Dous millóns, tres millóns, cinco… canto?

Desde o sete territorios onde o eúscaro é a lingua materna, pasando polas migracións colectivas actuais e tendo en conta aos cidadáns vascos individuais, comunidades e centros da diáspora, o eúscaro, o sentido vasco, a creatividade e o amor por Euskal Herria están presentes no mundo. Todos eles son membros vivos, dinámicos e construtores, autores do carácter vasco. Por que non aparecen no mundo como un feito único –como na Korrika–, na diversidade pero na unión? Euskal Herria está aí.

Asociacións de artes creativas, escolas de bertsolaris, euskaltegis, feiras agrícolas e artesanais, clústeres, cooperativas e centros tecnolóxicos, auzolan, iniciativas xuvenís, feminismos, movementos de adultos, naturalistas, redes ecoloxistas, comunidades enerxéticas, grupos pacifistas, internacionalistas, redes sociais, asembleas veciñais e comarcais, Xuntas Xerais, Congresos… observatorios.

Estas pezas vascas poden aparecer libremente nun mesmo espazo común, independentemente do seu carácter conceptual, corporativo, corporal ou multimedia. Ao corpus vasco hai que asocialo con certo nome, forma, forma. O nome pode ser o nome, o que ten nome é o que foi.

E é que, ademais de ser vasco, non cabe dúbida de que existe unha abundante colleita ao longo da biosfera vasca, tanto material como non material. Pódense inspeccionar todos, dar o seu sitio, crear espazos comúns, reunilos e, en último paso, organizar e difundir.

O País Vasco, a súa sociedade, o seu patrimonio, a súa prosperidade, a súa xenerosidade e a súa solidariedade, si así o desexan, poden conxugarse, unirse, estimularse, apoderarse e difundirse.

Xabier Arana Eiguren, Licenciado en Ciencias Biolóxicas