“Ao final chegou esta comparecencia que quixemos facer hai tempo”, comezou a súa intervención na comparecencia conxunta do portavoz de Etxerate, José Morales, para valorar o final da dispersión. Morais e o portavoz da Rede, Joseba Azkarraga, lembraron que a política de afastamento prolongouse durante case 35 anos e subliñaron que o seu fin é “o resultado dun traballo incansable”. “Conseguímolo”, sinalando “centos” de iniciativas e mobilizacións rueiras, grandes e pequenas, ou reunións innumerables para tecer consensos. “Parabén a todas as persoas que dunha ou outra maneira fixeron a súa achega tanto grande como sinxela”.

Etxerat e Sare lembraron os miles e miles de quilómetros percorridos pola estrada, que agradeceron aos condutores de furgonetas e autobuses de Mirentxin, aos feridos “máis de mil” e, sobre todo, ás dezaseis persoas que “quedaron no camiño”. “Hoxe traemos aos seus familiares o noso abrazo máis estreito”.

Cos últimos traslados anunciados chegarán a Euskal Herria Irantzu Gallastegi (Estremera, Madrid), Faustino Marcos (Daroca, Zaragoza), Asier Borrero (O Dueso, Cantabria), e Garikoitz Etxeberria e Gregorio Aginero (Dueñastik, Palencia). Unha vez realizados os traslados, 152 presos políticos vascos estarán nos Cárceres de Hego Euskal Herria. A excepción é a de Jaione Jauregi, encarcerada preventivamente na prisión de Alcala en Madrid, esperando ser xulgada pola Audiencia Nacional.

En canto ao Estado francés, a práctica totalidade dos presos políticos vascos (11) atópanse en Lannemezán, xunto con Mont de Marsan, a prisión máis próxima ao País Vasco. A excepción neste caso é a de Ainhoa Ozaeta, prisioneira de Réaun nos arredores de París, entre outras cousas porque nas prisións próximas a Euskal Herria non hai módulos para nais.

Obstáculos no acceso ao fogar

Deixando atrás o afastamento, Morais e Azkarraga explicaron que o obxectivo é agora a volta a casa de presos, refuxiados e deportados, como xa quixeron imaxinar o 3 de xaneiro á Casa co novo símbolo e lema. Queren conseguir este obxectivo a través dos mecanismos que permite a lei, pero para iso insistiron en que hai que derrogar a lexislación de excepción e aplicar a lexislación ordinaria aos presos.

Etxerat e Sare enumeraron algúns dos obstáculos que dificultan o acceso dos presos. Por unha banda, tres leis: 7/2003, “posibilita as penas de toda a vida”; 14/2003, “permite non ter en conta as penas cumpridas en Francia; 5/2003, “mantén a competencia das progresións de grao e/ou das autorizacións penais nun órgano de excepción, a Audiencia Nacional, en detrimento de os xulgados próximos”. Por outra banda, a aplicación das leis ordinarias: “Denegan aos presos en segundo grao os permisos que legalmente lles corresponden. Só 33 presos están en terceiro grao, aínda que en realidade deberían ser 110. Están a producirse regresións de grao”. Tamén falaron de refuxiados e deportados: “Seguen sen poder volver porque a lexislación é vixente”.

Aos obstáculos, o traballo

A pesar dos obstáculos, Etxerat e Sare comprometéronse a seguir traballando para lograr o acceso á vivenda: “Seguiremos impulsando as relacións, buscando a activación, ocupando prazas e trasladando as nosas demandas ao catro ventos. E todo iso, en aras da convivencia, debe ser compatible coa esixencia e o apoio a todas as vítimas de todas as violencias”.