O 6 de febreiro de 2014 unhas 300 persoas saíron do campamento de Castillejos para chegar a Europa. Foron capturados por xendarmes marroquís e preto de 200 deles saltaron ao mar para rodear o peirao e chegar a Ceuta nadando á pequena praia de Tarajal. Os gardas civís situados alén lanzaron pelotas de goma e gas de chorar aos nadadores constantemente, matando a catorce persoas. Só 27 persoas conseguiron chegar á praia, pero pronto foron expulsadas e postas en mans da policía marroquí.

Yves, Samba, Daouda, Armand, Luc, Roger Chimie, Larios, Youssouf, Ousmane, Keita, Jeannot, Oumaurou, Blaise e outra persoa que non sabe como se chamaba. Todos quixeron lembralo o grupo de comunicación de Bilbao da Marcha da Dignidade.

Dez anos despois da masacre, fixeron chegar a súa lectura a ARGIA para denunciar a “impunidade e inxustiza” destes anos. Foron chamados a declarar en 2015 16 axentes, pero o xuíz arquivou o preito e ante os recursos interpostos desde entón foron absoltos reiteradamente: “Isto é un claro exemplo de como se constrúe a impunidade sobre os crimes fronteirizos e como se lexitiman as prácticas de racismo institucional”, din.

Culpa do migrante por migrar

Parécelles moi preocupante como foi o proceso, porque reafirma a idea de que migrar é un "delito". Tal e como explica a avogada do caso Tarajal, Patricia Fernández, o asunto arquivouse porque as testemuñas estaban irregulares e non podían declarar: “Negóuselles a voz, a verdade e a xustiza tras perseguila con violencia”, din, e iso volve a criminalizar aos sobreviventes: “Reforza a idea de que a culpa é súa, porque foi migrada”.

Segundo o grupo bilbaíno da Marcha da Dignidade, o fronteira sur do Estado español converteuse nun “imán” e lembran que o entón ministro do Interior español, Jorge Fernández Díaz, recoñeceu que a lei non se aplica de igual maneira nos territorios fronteirizos: “A xeografía dá paso a outro concepto xurídico”, dixo.

6.618 mortos en 2023 e cantos desaparecer

O tarajalgo non é unha traxedia illada. Esta é a masacre que se produciu en 2005 na barreira de Ceuta ou, máis cerca do tempo, no barrio chinés de Melilla no ano 2022; 40 persoas morreron como consecuencia da agresión de policías españois e marroquís. “Tamén preto de nós, din os membros da iniciativa, hai moitas persoas que perderon a vida tentando cruzar as augas do Bidasoa”.

Basta cun dato que produce calafríos para entender por que chaman á política migratoria “réxime genocida fronteirizo”: segundo a asociación Ca-Minando Fronteiras, en 2023 morreron 6.618 persoas, a maioría nunha perigosa ruta ás Illas Canarias, tentando pasar do Estado español a Europa, delas 384 nenos. A isto hai que engadir todas as persoas de 84 barcos que desapareceron no mar e non apareceron en ningún sitio. Non temos noticias deles nin como datos estadísticos.

“É importante entender que todo isto naturaliza e estende –explican– a guerra de colonización que comezou co réxime de 1492. Reproduce as xerarquías raciais baixo a falacia da democracia e os dereitos humanos e dentro das súas lóxicas xeopolíticas e capitalistas”.

“Os mortos sempre son os nosos partidarios”

Nunha mesa redonda organizada por Ca-Minando Fronteiras, un líder comunitario de 46 anos en Camerún dixo unha vez: “Os mortos sempre son os nosos partidarios”. Ese é o “límite” que realmente se estableceu, para os membros da Marcha da Dignidade. O avogado do caso Tarajal, Fernández, lembrou que “unha forma de racismo é pensar que a vida dunhas persoas importa e que por elas merece chorar, e que outras persoas non merecen a pena nin a pena porque a morte se converteu en parte da súa traxectoria vital”.

A Marcha da Dignidade organízase desde fai 10 anos da man de numerosas asociacións de diferentes lugares e este ano tamén o farán. A marcha sairá desde Ceuta até a praia de Tarajal o 3 de febreiro e xa se convocaron 150 colectivos: “Non hai anticiracismo si non pomos a mirada nese fronteira sur, si non pomos nas nosas axendas as masacres e as violencias que ocorren cada día”, conclúen.