A videovigilancia non é algo novo nas nosas rúas, nin en San Sebastián, nin en Euskal Herria, pero o que é especialmente grave é que o incremento da videovigilancia intelixente que supón un aumento da seguridade e do control social estea a darse sen ningún tipo de debate social e de forma confidencial. De feito, a nova tecnoloxía que permite a integración entre a intelixencia artificial e a videovigilancia está a estenderse con forza por todas as forzas de seguridade que temos en Euskal Herria, tanto locais, autonómicos, estatais e internacionais, como en Donostia.

Si analizásemos desde este punto de vista a vida normal que facemos nun só día ou nunha semana, atopariámonos/atopariámosnos cunha realidade asustante: nada máis saír á rúa pómonos ao coidado das cámaras de videovigilancia, aínda que non nos deamos conta. Cada día vivimos baixo a mirada de centos de cámaras; na rúa, no aparcadoiro, na praza, en calquera espazo público, no traballo, no transporte, no caixeiro, no banco, no centro comercial, no polideportivo, no cine, no campus universitario… Agora, coa intelixencia artificial, esta realidade volveuse moito máis dura.

A través da videovigilancia intelixente que se difunde en segredo, as cámaras non só o ven senón que o coidan, coñecendo ás persoas ou detectando presuntas condutas sospeitosas. Coma se fose pouco, as cámaras cruzaron esa imaxe e información recibida con outras bases de datos da Administración ao redor de cada un de nós e abriron o camiño informático para obter toda a información sobre a propia vida. Onde vivimos, onde, como e con quen nos movemos, que facemos, onde traballamos, como nos comportamos, si recibimos multas ou sancións, o que compramos, o que comemos, o que aprendemos, as enfermidades que padecemos, o crédito bancario... todo vai quedar relacionado nos anos seguintes.

Segundo datos publicados pola prensa e que ninguén desmentiu, a Ertzaintza xa recibiu 300.000 rostros e 590.000 pegadas de dedos nun sistema biométrico baseado na intelixencia artificial para a súa información... Pero a Ertzaintza recoñeceu que desde 1982 fixo fichas policiais a 67.000 detidos. De quen son entón os demais rostros e dedos e como se recolleron estes datos? Cantos datos obtivo a Ertzaintza a través dos controis de teléfonos móbiles sen autorización xurídica algunha en nome de seguridade?

En 2021, a Consellería de Interior recoñeceu que o 28% dos seus gastos destináronse “á consolidación de equipos electrónicos e informáticos de telecomunicacións fixos e móbiles”. Ademais dos datos dos ertzainas, cantos rostros, impresións dixitais e características biométricas e ADN están recollidos no País Vasco pola Garda Civil, Policías Nacionais, CNI, Gendarmería, DST, Policía Foral e Policía Municipal? Nun País Vasco con apenas tres millóns, por unha ou outra razón, cantos somos fichados? Pois ben, todos os cidadáns, ademais do control dos nosos móbiles, a partir de agora tamén controlarannos a través da videovigilancia intelixente e están a dar pasos para iso.

Neste sentido, o pasado 14 de decembro a entidade DonostiaTIK, dedicada á temática informática do Concello de San Sebastián, deu os primeiros pasos para reforzar e orientar a videovigilancia intelixente mediante a adquisición de novas cámaras de vídeo. Ademais, decidiu instalar a infraestrutura tecnolóxica necesaria para que estas cámaras funcionen con intelixencia artificial para pór a disposición do Concello e da Policía Municipal as imaxes recibidas. Todas estas novidades preténdense levar a cabo coa axuda dos famosos fondos europeos Next Generation. Para iso non queremos ningún fondo da Unión Europea.

Simplemente, e sen ningún tipo de debate social, temos que aprobar este tipo de sistemas de control en Euskal Herria, e no noso caso en Donostia? Do mesmo xeito que a varanda dA Cuncha ou os tamarindos de Alderdi Eder, debemos considerar as novas cámaras de videovigilancia intelixente como parte da paisaxe da nosa cidade, sabendo que serán unha ferramenta para controlar todos os nosos movementos? En San Sebastián, cidade de Mozal, nin sequera dinnos cantas cámaras hai ou que queren pór, nin cámaras públicas nin privadas. E quen controlará a quen controlen estes potentes sistemas de control? Quen e como controlará o controlador? Porque todos nós estaremos controlados, pero nós non teremos a oportunidade de controlalos.

Cada vez vemos máis claro que en nome da suposta seguridade están a destruír os nosos dereitos fundamentais, entre outros, porque todas as principais forzas políticas que gobernan sitúanse a favor diso en todo Euskal Herria. Para iso contan ademais co apoio dos Estados e da Unión Europea.

Diversos estudos mundiais apuntan a que a videovigilancia intelixente aumenta a seguridade en determinadas situacións e lugares, pero a miúdo, lonxe de garantir a seguridade, traslada os riscos a outro lugar e impulsa a invención de novas formas de execución. O prezo social que se paga é enorme: ter un control completo da sociedade a cambio de evitar algúns acontecementos graves. Iso é o que vén a Donostia e a Euskal Herria. Preparemos a resposta.

Maria Luisa Sánchez, Andoni Rodríguez, Urko Seis Dedos, Loren Roca e Joseba Alvarez.

PIZTU en representación de Donostia.