Que é o público?

Que todos os centros docentes, tanto públicos como concertados, gocen dos mesmos dereitos e conten cun financiamento público do 100% neste sentido, sempre que cumpran unha serie de compromisos e obrigacións. Este é basicamente o obxectivo do Servizo Vasco de Educación que vai crear a lei. Para que a fórmula sexa realmente efectiva, a plataforma Praza de Educación reivindicou a necesidade de concretar as obrigacións dos centros que forman parte deste servizo, e os mecanismos para asegurar o cumprimento destes compromisos, por non existir no anteproxecto.

Foron máis aló e din que a fórmula perpetúa directamente o actual “modelo educativo dual”, que a lei debe primar a rede pública. Os sindicatos STEILAS, LAB e ELA consideran que a lei ten que dar pasos para conseguir unha “rede pública única, vasca e propia”, e que a fórmula para iso é establecer “procesos sólidos” de publificación dos centros para que os centros de titularidade privada intégrense na rede pública.

A plataforma Euskal Eskola Publikoa Harro e a Asociación de Pais e Nais de Alumnos de Euskal Herria (EHIGE) son da mesma opinión. A través do denominado Servizo Público, EHIGE denuncia que a inclusión dos centros concertados no marco da lei –hoxe en día as escolas concertadas funcionan de forma concertada– e supón “blindar o modelo dual actual”. Pola contra, a Confederación de Ikastolas sinalou que a vinculación da publicidade á titularidade é un erro, que o centro que determina as posibilidades de publicidade e cumpre os principios, valores e compromisos de publicidade ten dereito a estar dentro da lei.

O conflito non é novo: moitos axentes denuncian que o sistema dual actual favorece a segregación entre o alumnado, que o maior número de alumnos de necesidades especiais ocúpao a rede pública, e para superalo –e manter o equilibrio no acceso do alumnado– esixen que a lei estableza mecanismos de control estritos á rede concertada, que dispoña dunha única oficina de matriculación. En palabras de EHIGE, “o anteproxecto alude constantemente á liberdade de elección de centro”, e quéixase de que iso favorece a privatización da educación.

Nivel B2… Como?

A presenza do eúscaro na lei tamén é motivo de preocupación, tanto por parte de todos os axentes mencionados no punto anterior, como por parte do Consello de Euskalgintza, HEIZE, Hik Hasi e a Federación de Ikastolas, entre outros. O anteproxecto de lei establece que ao finalizar a carreira académica obrigatoria os alumnos deben alcanzar o nivel B2 en eúscaro, “pero non hai vías nin recursos para cumprir o obxectivo”, denunciou a Praza de Educación. A euskaldunización real do alumnado require dun modelo de inmersión xeneralizado e único para todos os centros educativos, eliminando os modelos A e B. Trátase dunha antiga demanda dun amplo campo social no que uns e outros queren que a lei se recolla explicitamente.

O anteproxecto recolle que á hora de elaborar o proxecto lingüístico do centro hai que ter en conta o contexto sociolingüístico do centro, e os axentes manifestan a súa preocupación: que o contexto sociolingüístico non sexa a escusa para pedir/ensinar menos euskera en zonas con menos euskera, senón todo o contrario: a escola ten que compensar, “dar máis euskera a quen ten menos euskera”.

Co impulso dun modelo plurilingüe que teña en conta o inglés e o castelán, o profesor Mikel Basabe deu algúns datos para demostrar que a lei prexudica ao eúscaro: “Á entrada en vigor da nova lei, os nosos alumnos do modelo D recibirán menos horas de eúscaro que agora”.

En relación con este punto, existe outra demanda bastante xeneralizada: que se establezan medidas e déanse pasos para garantir a transmisión da cultura vasca, potenciando as formas de desenvolvemento do currículo vasco.

Folgas e mobilizacións

Tamén se fixeron máis críticas ao anteproxecto de lei, pero sen dúbida os puntos sinalados son os que suscitaron maiores discrepancias. Este xoves, 27 de outubro, a organización Ikasle Abertzaleak ten convocados folgas e diversas manifestacións, e na convocatoria de protesta ocupa un lugar destacado a Lei de Educación da CAV, “profundando na segregación” e á marxe da comunidade educativa, considerando que foi “imposta” polos catro partidos parlamentarios. 5 de novembro, “Pola educación pública. Baixo a lema “Non a esta Lei de Educación!”, Harro Topagunea convocou unha manifestación sobre a Escola Pública Vasca en Bilbao. E recentemente convocáronse dúas xornadas de folga (30 de novembro e 14 de decembro) en educación pública baixo a lema "Público, euskaldun e propio helburu". Tamén anunciaron mobilizacións para eses días.