- En 1938, Aranzadi descobre no cemiterio de Jaka os restos do miliciano de esquerdas xulgado e fusilado por un tribunal militar. O achado foi froito do traballo de investigación e colaboración realizado polos concellos e asociacións de Galdakao e Jaca e por un familiar de Asua. Segundo diversas fontes, no cemiterio poderían haber outros 400 fusilados.
Os membros da Sociedade de Ciencias Aranzadi comezaron o xoves os labores de descubrimento dos restos de Pedro Asua no cemiterio de Jaka e atópanse despois de varios días. Segundo informa o Concello de Galdakao, todas as evidencias apuntan a que os ósos atopados son propiedade de Asua, pero para aseguralo realizarán probas de ADN.
O descubrimento foi o resultado de varios anos de investigación e da colaboración de moitas institucións e asociacións. En Jaka estivo Josu Larrea, o pequeno sobriño de Pedro Asua, os representantes municipais de Galdakao e Jaca, o historiador Ander Aperribai, contratado polo Concello de Galdakao, e os membros do Círculo Republicano de Jaca, entre outros. A información proporcionada por uns e outros foi fundamental para a localización dos restos de Asua. O 21 de decembro reuníronse por primeira vez para obter os permisos necesarios e realizar as escavacións que se foron realizando.
Pedro Asua tiña 21 anos cando foi asasinado. Foi detido en Bilbao durante unha pelexa cos republicanos cando a cidade caeu en mans dos franquistas en 1937 e enviado a Jaca a un batallón obreiro. Tras unha denuncia foi xulgado e fusilado no tribunal militar o 7 de febreiro de 1938. Foi enterrado nunha fosa xunto ao cemiterio.
Josu Larrea descubriu en 2005 que o seu tío foi asasinado nesta cidade aragonesa e comezou a buscar.
O seu pequeno sobriño, Josu Larrea, decatouse en 2005 de que o seu tío foi asasinado nesta cidade aragonesa e comezou a buscar. Posteriormente púxose en contacto cos membros de Aranzadi e co Concello de Galdakao, e finalmente atopárono grazas aos pasos dados por este último e ás contratacións realizadas.
400 persoas en fosas comúns
A localización dos restos correspóndese coa información que aparece no libro de rexistro do cemiterio, atopándose xunto a eles restos doutros fusilados aos que se refire a mesma fonte. Por tanto, este desaloxo abriu o camiño á recuperación dos restos mortais dunhas 400 persoas que poderían estar enterradas en Jaka.
Se as últimas probas non descartan a fraternidad, a familia quere levar os restos de Asua ao cemiterio de Galdakao, si é posible, para deixalos nunha zona diferenciada. Efectivamente, as terras nas que agora se atopa este cemiterio pertencían á familia de Asua e, sendo o seu único fillo, “significaría volver a esas terras que serían súas”, explica a súa sobriña.