Nacido en Lezo en 1946, Patri Urkizu, euskaltzale, escritor e profesor, faleceu nas últimas horas desta localidade biscaíña. Tanto en cantidade como en calidade, Urkizu realizou unha gran obra: desde a poesía até as edicións de textos clásicos, pasando polos estudos lingüísticos, como doutor en Filoloxía Vasca, até as coleccións.

Aferrouse ao teatro e continuou así durante décadas. En 1975 publicou o libro de ensaio Euskal teatroaren historia, entre outros, Xaribari, que foi a súa primeira longametraxe. Unha década despois, presentou o Teatro Vasco, no que se analizaron os traballos dos mestres Piarres Larzabal e Antonio Labaien. E é que, nesa época, e co apoio do Goberno Vasco, púxose en marcha Antzerti, un proxecto de arte dramática no que Urkizu participou. Pero non limitou a iso a súa escritura; por exemplo, recibiu o Premio da Crítica Española á poesía en eúscaro pola súa obra Ze, azken, (GAK, 1984).

Seguiu publicando. Entre outras cousas, publicou o Irri-teatroa de Zuberoa coa editorial Izpegi de Baigorri. En castelán publicou o Teatro popular vasco. Foi profesor en Bordeus e en Madrid, na universidade, dando coñecementos sobre o mundo do eúscaro e da literatura vasca.

Urkizu tamén escribiu moito sobre bertsolarismo. Entre outros, a colección de bertsos vellos e novos (Concello de Durango, 1987), os bertsos e cancións de Lapurdi Baxanabarre e Zuberoa (Etor, 1991), ou as batallas dos copistas de Anton Abbadia. Colección de versos e aires, 1851-1897 (Eusko Ikaskuntza, 1997).

Destacan a novela Zoazte hemendik (Susa, 1995) e o libro de ensaio Balada zaharrean (Erein, 2005). Ao fío deste último, no que se contan historias, Pilar Iparragirre entrevistoulle en ARGIA, e Urkizu preguntoulle pola función das baladas e a súa recompilación nun libro:

"É certo que algúns examinaron con excesiva severidade estas cancións apócrifas, sinalando para que diaños esas invencións serven á verdadeira historia. Creo que os investigadores actuais venos con respecto, porque din que nos pobos pequenos estes inventos -e foron moitos os descubrimentos que houbo en Inglaterra- foron moi útiles para a resurrección e dignificación da lingua e a cultura. E eu creo que na historia do teatro vasco estas historias adquiriron sen dúbida outra dimensión, e por iso creo que son interesantes, sen dúbida".

Foi nomeado presidente da Asociación de Escritores Vascos en 1989, cargo que ocupou até 1997. Ademais, foi membro da Sociedade de Estudos Vascos e foi nomeado membro correspondente da Academia da Lingua Vasca.

O alcalde na transición, a favor do eúscaro

Patri Urkizu foi alcalde de Lezo entre 1979 e 1983, en plena Transición. Foi pioneiro en pór en marcha un tradutor de eúscaro no concello, segundo informou o seu fillo, Urtzi Urkizu, a ARGIA. Con esta iniciativa, no Concello de Lezo comezaron a realizar traducións espontáneas e a recibir as actas en eúscaro. Púxose en marcha un proxecto para ofrecer aos traballadores municipais sesións de aprendizaxe de eúscaro en horario laboral e dedicouse á tradución ao eúscaro de carteis e sinais na rúa, na época na que aínda estaba pendente a elaboración do dicionario administrativo.

Información pública sobre Patri Urkizu

Urkizu conta cunha ampla traxectoria a favor do pobo, do eúscaro e da cultura vasca, e hai pouco máis de tres anos presentou o que tiña entre mans: pór ao alcance da cidadanía toda a creación da súa traxectoria. Cinco décadas de andaina nun portal dixital: patriurkizu.eus.

"Gozade e saboreade eses humildes textos", subliñou Urkizu durante o acto.