- O Goberno español ha aprobado o 31 de marzo unha serie de medidas, entre elas unha subvención para os traballadores eventuais que perderon o seu emprego. Cando se ía a adoptar esta medida, o presidente do Estado español da Rede de Renda Básica, Daniel Raventós, dirixiulle unha crítica feroz, xa que esta renda só aplicarase aos cidadáns que cumpran unhas condicións especiais e a un prazo moi curto. Nesta entrevista solicítase que ese ingreso garantido polo Estado aplíquese polo menos até o 31 de decembro e entréguello a toda a cidadanía que o desexe. Trátase dunha renda de 530 euros, que o Goberno aprobou por 430 euros, e que se considera viable desde o punto de vista económico.
O 27 de marzo foi entrevistado no medio Público Daniel Raventós, economista catalán e presidente do Estado español da Rede da Renda Básica. Nesta entrevista resumida habemos traducido o devandito sobre a renda básica:
Como valora a idea que está a traballar o Goberno de implantar a renda básica por un tempo e de cobrar as persoas sen ingresos ou os cidadáns con baixos ingresos que non poden acceder ás axudas aprobadas?
"Si a xente que xa está en situación de necesidade ten que pasar os trámites para controlar que cumpre os requisitos para acceder á renda, a medida perde eficacia"
Será o Goberno o que determine quen vai percibilo, polo que se trata dunha renda condicionada, que en teoría vai recaer sobre as persoas máis necesitadas. É incrible facer unha proposta deste tipo, porque a xente terá que demostrar que está nunha situación moi complicada. E tamén é importante a velocidade da medida. Si a xente que xa está necesitada ten que pasar máis ou menos longos trámites para controlar que cumpre estas condicións, a medida perde toda a súa eficacia. Por iso, nós propomos que toda a xente que crea que o necesita pídao, e que nun prazo máximo dunha semana o Goberno faga pequenas comprobacións, e que todos reciban a renda na conta corrente. E si hai xente que o pediu e pénsase que non o merecía, pois se lle quita na declaración da renda de 2021 e xa está. Isto non ten ningún problema técnico.
Canto diñeiro debería ter a renda?
De acordo co criterio da OCDE (Organización para a Cooperación e o Desenvolvemento Económico na asociación de palabras en castelán), propomos que sexa de 530 euros para unha soa persoa de fogar e a metade da mesma por cada un dos demais membros que residan no domicilio. Vivir cinco persoas nun fogar custa máis que vivir unha, pero non é cinco veces máis caro, porque hai uns custos fixos. A OCDE implantou este medidor, e nós tamén o facemos parecido, e achégase ao índice de pobreza nos fogares. En condicións tan especiais como a actual, determinamos a cantidade que se achega ao que a xente necesita, e esa necesidade vai acelerando día a día.
Aínda que na Rede de Renda Básica piden unha medida estable, neste momento piden que se manteña polo menos até final de ano.
"Canto menos dure esa renda básica, peor será"
Canto menos dure esta renda básica, peor será. Por iso defendo simbólicamente a data do 31 de decembro, porque entre outras cousas péchase fiscalmente o ano e quen reclamen esta renda e non merécena xa que a devolverán coa declaración da renda. Si esta medida está moi condicionada e é moi curta no tempo, estamos a colocar unha tirita cando che cortaron a aorta. Estamos nunha situación moi especial. O Banco Central Europeo tamén se deu conta e aínda que as medidas que anunciou son insignificantes, si comparámolas coas de 2008, 2009 e 2010, son doutra natureza.
O impacto económico do confinamento é enorme. Como debería ser a saída? É unha oportunidade para reformular o modelo actual?
"Hai que facer unha política económica ao servizo da maioría. Por exemplo, que a propiedade estea ao servizo do uso público"
Pode haber un replanteamiento, pero mentres non se concretan, só son palabras. Lembrade que cando chegou a crise de 2008-2009, personaxes como Sarkozy dixeron que había que refundar o capitalismo. Isto só durou o tempo en que os estados tiveron que axudar ao banco, logo cambiou o discurso e díxose que viviramos por encima das nosas posibilidades. Hai que facer unha política económica ao servizo da maioría da cidadanía. Cousas concretas, por exemplo, que a propiedade estea ao servizo do uso público, como dixeron moitas constitucións republicanas ao longo do século XX. A idea de que a propiedade privada é case intocable fíxonos crer nos últimos 30 anos, desde a revolución neoliberal, pero é totalmente irracional. Unha medida republicana, que espero que agora se fale máis dela, é a renda máxima, é dicir, que haxa máis dunha cantidade determinada unha taxa marxinal positiva do 100%. Por que? Porque a riqueza desa persoa é contraria á liberdade da maioría da cidadanía. Porque é evidente que a persoa que ten unha gran fortuna ten un enorme impacto político, non só económico. A aplicación deste criterio xeral permite ir facendo políticas económicas concretas.
No fondo, é unha cuestión de vontade política.
"Non hai ningunha medida de política económica que beneficie a todos os cidadáns e cidadás"
Por suposto! Iso é o que calquera economista, mesmo de dereitas, tiña claro hai unhas décadas: que a política económica primeiro é política e logo a economía. E a política quere dicir en que parte da cidadanía favorecemos e en cal non, e a continuación aplicamos a técnica económica que o fai posible. Porque non hai ningunha medida de política económica que beneficie a todos os cidadáns, nin que prexudique a todos.