Hoxe en día, nos países materialmente ricos, é dicir, no Oeste hipermoderno, existe unha loita pola identidade. Pola contra, pouco ten que ver coa identidade de clase, a identidade nacional ou a loita por outras identidades comunitarias. A idea de quen auténtico se desprende dos lazos colectivos converteuse nunha idea hexemónica de definir a nosa identidade en termos individualistas. Manuel Castells lanzou unha forte sentenza: a radiografía da modernidade tardía de hoxe é a solución das identidades compartidas.

Pero, como explicar o esqueleto consciente da propia identidade sen contar coa familia, o círculo de amizades, a parella, os compañeiros, ou a comunidade falante, que tivo, ten e terá en nós? O ser humano illado non é posible desde un punto de vista cultural, histórico, político ou psicolóxico.

A centralización das características individuais liquida a nosa identidade e provoca que a identidade humana sexa seleccionable e fráxil. É dicir, un pode elixir máis facilmente ser fastidioso que ser vasco. Neste sentido, un pode deixar máis fácil ver o partido de fútbol os fins de semana para ver o partido de baloncesto que ser vasco. Por tanto, está claro que non todos os tipos de identidade son da mesma elegibilidad, duración e fraxilidade.

O auxe do individualismo fai que necesariamente os recunchos colectivos sexan máis fráxiles. Cada vez cústanos máis manter unidos, sintonizar os dous individuos a mesma frecuencia. Esta cuestión implica a relativización da solidariedade e o coidado.

Vivimos na crise do coidado na hipermodernidad. Deixamos de lado a rede afectivo-simbólica para converternos nunha familia de traballo e nun traballo familiar. Para iso contamos cunha ferramenta eficaz: a vixilancia institucionalizada.

Creamos unha solidariedade plastificada na que se institucionalizou a custodia. Isto non quere dicir que os mecanismos institucionais esquézanse da solidariedade, pero se os cidadáns se liberan das responsabilidades ético-morais, hai unha parte escura: o prototipo cidadán que mira ao embigo propio. Este prototipo de cidadán pasa a carga de traballo ás organizacións e lles culpabiliza para xustificar a súa conciencia.

A saúde mental está na fala da xente nos últimos anos. A mesma pregunta fana os cidadáns: onde están as institucións públicas? Por que non traballan o suficiente? Pero nunca se pregunta en contra: onde está a cuadrilla? Onde están os veciños, os cidadáns? O coidado mutuo é unha responsabilidade do pobo e dun mesmo si queremos ser coidados.

Fronte á crise das identidades e do coidado “Fast Food”, o arraigamento nas raíces que nos dá a colectividade é fundamental. Biológicamente estamos preparados para ter raíces, para florecer delas. As vidas sementadas son as armas contra a sociedade hipermoderna.

Ibai Furundarena Artesán