Hai uns días, antes de acudir á revisión médica deste ano, enviáronme un cuestionario sobre o meu benestar. Nos últimos tempos querían saber si estaba nervioso ou grave, si era capaz de controlar as miñas preocupacións, si estaba humillado... En definitiva, preguntábanme polo meu benestar emocional. Todo iso en castelán, coma se o uso dunha ou outra lingua non afectase ao meu benestar.

Nas empresas tamén é cada vez máis frecuente observar o benestar das persoas e realizar intervencións respecto diso. Estamos a vivir unha época de crise e incerteza, de urxencias humanitarias e de moitos conflitos sociais e laborais. Moitas veces non somos capaces de mirar a medio e longo prazo, non sabemos que é o que nos depara o futuro máis próximo, porque o que consideramos seguro pode variar dun momento a outro. Todo iso inflúe no noso benestar.

No noso caso, o Instituto Vasco de Competitividade Orkestra e o Laboratorio Vasco de Civismo Telesforo Monzón trataron temas como o benestar. En 2022, tamén en Enpresarean, as empresas vascas centráronse nas estratexias para garantir o benestar das persoas.

Recentemente, no terceiro ciclo das charlas Elkar Ikasiz, organizado pola Asociación Bai Euskarari, abordouse o benestar no ámbito laboral. Segundo os interlocutores, o benestar pódese definir de mil maneiras: facer o que queiras estando onde queiras; ser o que necesitas en cada momento; o benestar é conseguir o equilibrio entre todos os ámbitos da vida dunha persoa. O benestar é un concepto vivo que se crea e transfórmase constantemente e que permite seguir crecendo e facer achegas propias. Moitos asocian o concepto de liberdade á liberdade, e trasladando o concepto ao ámbito laboral, a liberdade de propor ideas, ou a posibilidade de asistir a unha sesión de formación, ou a posibilidade de gozar dun día de vacacións ou de adaptar o horario teñen que ver co benestar. Resumindo, poderiamos dicir que o benestar é a nosa calidade de vida e o conxunto de todos os factores que inflúen nela.

Con todo, a variable lingüística non adoita aparecer en boca dos expertos como unha variable que inflúe no benestar. Eu, con todo, teño moi claro que o noso benestar e o desenvolvemento do territorio deben relacionarse coas linguas, porque sen elas non é posible conseguir un territorio habitable, xusto e sostible. Sorprendentemente, é difícil atopar variables lingüísticas e culturais entre os elementos que se consideran factores de benestar. Se acudimos aos investigadores respecto diso, na CAPV existe un estudo sobre a percepción do benestar e a felicidade, de 2022, elaborado pola Oficina de Prospección Sociolóxica do Goberno Vasco. Analizáronse factores que explican o benestar: estado emocional, percepción da propia saúde, percepción do control da propia vida, protección familiar e social, valoración da situación económica e valoración da contorna. O EUSTAT tamén realiza unha enquisa de benestar persoal e as preguntas para medir a satisfacción están relacionadas coas relacións persoais, a situación económica, a vivenda, a calidade da contorna, a seguridade, etc. É dicir, a relación entre as linguas e o benestar non adoita ser obxecto de estudo e estaría ben que a variable cultura e a diversidade lingüística integrásense nesas investigacións, xa que a posibilidade ou non de utilizar unha lingua pode ter unha influencia importante no benestar das persoas. Para min, polo menos, é unha variable imprescindible. Porque o meu benestar é maior cando teño a oportunidade de utilizar comodamente a lingua que eu quero en todos os campos [de traballo].

Rober Gutiérrez, director da Asociación Bai Euskarari