Jesús M. Usunariz Garayoa, profesor de Historia Moderna da Universidade de Navarra, é o autor do Maleficium que se instalou no Arquivo Real de Navarra. Comisaria da exposición Navarra e a caza de bruxas (séculos XIV-XVII). O obxectivo é dar a coñecer un conxunto de documentos que son únicos en Europa. Está formada por procesos xudiciais iniciados no século XIV e é testemuña da evolución que este fenómeno tivo até o século XVII en diversos puntos do reino de Navarra.
A exposición foi presentada hoxe polo director xeral de Cultura, Ignacio Apeztegui, e o comisario. Segundo explicaron, o Arquivo Real de Navarra contén un dos máis completos documentos de Europa sobre a orixe e a evolución da caza de bruxas. A razón da presenza destes materiais na actualidade é a conservación de numerosos procesos xudiciais que reflicten a incidencia deste fenómeno no Reino de Navarra e a súa amplitude cronolóxica. Grazas a iso, pódese coñecer con gran detalle o ocorrido nunha época moi longa, desde os casos máis temperáns detectados a principios do século XIV até o famoso episodio de Zugarramurdi de 1609.
Exposición
Exposición Muraria S.L. Ofrecerase a través dunha montaxe realizada pola empresa e presentará ao público unha selección da documentación máis relevante, con resumos de diferentes pasaxes, co fin de entender a dimensión que este fenómeno tivo na mente de denunciantes, tribunais e vítimas, que condicionou durante séculos a convivencia da sociedade navarra.
A exposición está dividida en cinco bloques. Na primeira móstrase a invención e o proceso de fabricación da figura da bruxa a través de tratados contra a demonología e a superstición. Na segunda, defínense os estereotipos que envolven o imaxinario colectivo das bruxas fronte á realidade social dos acusados. A terceira céntrase nas xurisdicións que se entenderon nos casos de bruxaría. A cuarta realiza un percorrido histórico polos principais momentos de persecución constatados no Reino de Navarra e ofrece un mapa de Europa no que se pode constatar que tivo menos incidencia en España que noutros países do centro de Europa. Por último, o último capítulo da exposición está dedicado aos feitos dramáticos de Zugarramurdi.
Manuscritos orixinais
A exposición consta de 45 pezas. A maioría son documentos orixinais manuscritos procedentes dos fondos do Arquivo Real e Xeneral de Navarra. Algunhas delas son pezas de gran valor, como o proceso xudicial de 1370, en romance gascón. Este texto reflicte un imaxinario sobre o feitizo, xa perfectamente concibido, sendo un dos primeiros casos a nivel europeo.
Tamén se mostran documentos relacionados con dous fitos fundamentais para o tratamento que a Inquisición deu a este fenómeno. Trátase dos sucesos de bruxaría de 1525 e dos casos de Zugarramurdi, entre 1609 e 1612.