- Tras dous anos de proceso, o 28 de marzo celebrouse no Santuario de San Miguel de Aralar a asemblea constituínte da asociación de baserritarras agroecológicos da Montaña de Navarra. O grupo recentemente nado chámase Habelarte e convocáronse aos baserritarras de dez municipios para participar no mesmo: Leitza, Areso, Goizueta, Arano, Lekunberri, Larraun, Araitz-Betelu, Basaburua, Imotz e Atezkoa. O seu obxectivo é responder de forma conxunta e en rede aos problemas cotiáns do sector primario e dos pequenos baserritarras, situando a súa actuación no camiño da soberanía alimentaria e a sustentabilidade.
A iniciativa xurdiu hai tres anos dos baserritarras de Leitza e Areso, pero pareceulles mellor reunir aos produtores dunha comarca máis ampla do territorio. “Aínda que a idea inicial era facer algo a nivel de Leitza e Areso, decidiuse estender a iniciativa a toda a zona, entre outras cousas porque se vía a necesidade de empezar a organizar aos baserritarras que están ou queren estar nese modelo en toda a zona”, sinalan na nota de prensa. Foron os propios baserritarras os que se implicaron no proceso de creación da asociación, pero tamén recibiron o apoio e a axuda da asociación de desenvolvemento rural Garalur de Cederna.
A extensa comarca de Mendialdea é plural en canto a orografía e ao modelo de produción que impera en cada lugar. Amaiur Unzueta, técnico en nutrición e dinamización de Cederna, explicou que a xestión das desigualdades e a procura de puntos en común requiriu o seu traballo e o seu tempo: “Primeiro fixemos as sesións de difusión do borrador escrito polos baserritarras de Leitza e Areso e de recollida de achegas dos baserritarras do resto de municipios, e logo continuamos cos plenos da comarca”. A pesar das diferenzas e as dificultades, ao final conseguiron acordar as bases, os obxectivos e a filosofía da asociación.
Traballar solucións colectivas
“O traballo destes dous anos serviunos para darnos conta de que as necesidades son iguais para todos, a pesar de que a realidade local é diferente”, sinalan na nota de prensa. Crearon Habelarte para dar resposta colectiva a estas necesidades e así definiron o obxectivo principal do grupo: “Impulsar unha agricultura sostible, fomentando prácticas baseadas no modelo extensivo e a agroecología e entendida como un proceso transformador. Con este modelo pretendemos conseguir non só a rendibilidade económica das nosas granxas, senón tamén o equilibrio social e ecolóxico”.
A nova asociación nace co obxectivo de influír na produción, o proceso de transformación, a comercialización, a promoción e as relacións cos consumidores e a administración, e crear unha marca baseada nos seus criterios. De momento, os baserritarras están a traballar na asociación; para iso, crearon unha carta de compromiso para garantir que quen se sumen ao grupo súmense ás bases.