Os inicios do actual acordo están en 2016. En 2015 a Unión Europea viviu unha crise migratoria debido principalmente á guerra polo fluxo migratorio desde Siria, Iraq e Afganistán. Máis de dous millóns de refuxiados chegaron entón á Unión Europea, o que provocou unha alarma vermella entre os Estados membros. Os primeiros pasos do actual acordo iniciáronse en 2016, pero a maior parte negociouse a partir de 2020.

O Tratado regula tres ámbitos, as relacións con terceiros Estados non membros, o control de fronteiras e as normas de solidariedade entre os Estados membros. Quérese votar antes que os próximos seis meses no Parlamento Europeo, xa que en xuño se celebran eleccións ao parlamento e as enquisas prevén un aumento do extremo dereito. O concerto regula cinco ámbitos.

Solidariedade entre Estados

Regúlase a solidariedade entre os estados para recibir aos migrantes. En xeral, a migración ilegal afecto máis aos migrantes do sur da UE, é dicir, principalmente a Grecia, Italia e España, e acórdase que outros Estados deben recibir cada ano un máximo de 30.000 migrantes; o Estado que se negue a recibir aos refuxiados pagará 20.000 euros por cada migrante. No entanto, o número de persoas refuxiadas a recoller fixarase en función da poboación e o PIB de cada país.

Control dos que chegan aos límites

Intensificarase o control das persoas refuxiadas e, antes de iniciar o proceso de decisión de admisión na UE, aumentarase a recollida de datos en centros situados en zonas limítrofes: impresións dixitais, posibles enfermidades ou, por exemplo, datos biométricos. Até agora realizábase este control aos nenos de até 14 anos, e en diante reduciuse a idade de control até os seis anos.

Centros de detención e expulsións

Durante o tempo de estudo da protección do refuxiado, estes permanecerán nos centros de acollida ou detención. Se o procedemento fronteirizo entra en vigor, o prazo de expulsión será de 12 meses. Nos demais casos, o proceso de análise durará seis meses.

Tempos de crises

En virtude do acordo, se un Estado observase que a chegada dos refuxiados é desproporcionada, poderá solicitar á Comisión Europea que declare a situación de crise e, se esta admíteo, facilitará a adopción de medidas extraordinarias. En xeral, permitirase flexibilizar as medidas acordadas para situacións xerais. Por exemplo, o período de detención do migrante poderá prolongarse seis semanas máis ou un Estado terá que aceptar obrigatoriamente un número determinado de refuxiados.

Uso das migracións

Algúns estados consideran que algúns países utilizan migrantes para desestabilizar a outro terceiro país. Por exemplo, no ano 2021 houbo moita tensión entre Polonia e Bielorrusia, que dirixira ás persoas refuxiadas. Para estes casos estableceuse a normativa de crise.

Italia fixo un gran esforzo por incluír nesta categoría o traballo que realizan as organizacións non gobernamentais que traballan no Mediterráneo “para desestabilizar o país”, pero ao final as súas intencións foron rexeitadas.

Con todo, o acordo non ten en conta o ámbito das operacións de rescate no Mediterráneo, o que dificulta o traballo da ONG. En 2013 Italia puxo en marcha unha serie de operacións para rescatar aos refuxiados no mar, co que rescatou a máis de 150.000 persoas. Italia pediu axuda económica para poder continuar cos traballos, pero a UE negouse a iso. En consecuencia, Italia suspendeu os seus traballos e a Unión Europea puxo en marcha unha serie de operacións para coidar o Mediterráneo, pero sobre todo cun enfoque de salvagarda do tráfico de armas e das fronteiras, e non de rescatar aos refuxiados.

En Europa están a endurecerse medidas contra os migrantes que chegan ilegalmente a Europa, como demostra a recente Lei de Inmigración aprobada polo Parlamento francés cos votos á dereita. Tamén nas recentes eleccións parlamentarias en Holanda, a extrema dereita da política anti migrantes gañou as eleccións.