As persoas que asinamos este escrito vimos de realidades diferentes. Con todo, hai un elemento tráxico que nos une: somos vítimas de graves violacións dos dereitos humanos. Sufrimos violencia por parte do Estado en diferentes épocas e contextos históricos, e as nosas realidades non teñen cabida no memorial que se está construíndo en Vitoria-Gasteiz.
Máis aló desa realidade amarga que nos une, os asinantes non construímos un bloque homoxéneo. E desde a nosa pluralidade ideolóxica, desde as nosas diferentes traxectorias persoais e as diferenzas que temos sobre como seguir construíndo un novo futuro en paz, queremos compartir estas reflexións, porque nos afectan de forma colectiva e porque cremos que debemos facelas públicas para o debate público, para a construción da convivencia democrática.
"Sufrimos violencia por parte do Estado en diferentes épocas e contextos históricos, e as nosas realidades non teñen cabida no memorial que se está construíndo en Vitoria-Gasteiz"
Somos conscientes de que o obxectivo principal que se persegue co Memorial que o Goberno de España inaugurará proximamente en Vitoria-Gasteiz responde máis a unha necesidade estratéxica relacionada coa imposición do relato oficial da verdade e a violencia. O relato oficial parte duns intereses políticos e ideolóxicos concretos que tratan de negar a existencia de máis vítimas das que lembra este memorial. Desgraciadamente, no País Vasco, polo menos desde o levantamento fascista do 36, houbo un continuum violento, e a violencia foi un elemento común en todos os tempos históricos. Nós somos a proba.
Nós, como vítimas de vulneracións de dereitos humanos, sufrimos a violencia e as terribles consecuencias da violencia nos aparellos do Estado, polo que non podemos máis que rexeitar totalmente este memorial. A base deste memorial está no uso do sufrimento dunha parte das vítimas para profundar no discurso que nega a existencia de miles de vítimas da violencia e o terrorismo do Estado e ocultar a existencia dun conflito político pendente.
Parécenos absolutamente inmoral que se pretenda utilizar a dor dunhas vítimas como arma de enfrontamento contra outras. Absolutamente inmoral, tentar ampliar aínda máis a categorización das vítimas que actualmente existe a través das políticas públicas. Sentimos tristeza porque, unha vez máis, a dor dalgunhas vítimas se instrumentaliza para acceder a intereses e beneficios políticos e confúndese, unha vez máis, a necesidade de homenaxear a un sector das vítimas coa imposición dun relato nesgado que evita a completa expresión da realidade vivida na nosa sociedade.
A sociedade de Euskal Herria demostrou nos últimos anos que deu pasos decididos na defensa e o respecto dos dereitos humanos.
A construción da paz e a convivencia debe partir sempre do respecto de todos os dereitos de todas as persoas. O fomento dunha convivencia amigable e democrática é responsabilidade de toda a sociedade e, no caso dos poderes públicos, o seu deber como garantía de que a memoria da traxedia humana provocada durante décadas de violencias de orixe diversa non volva suceder. Unha traxedia que todos vivimos.
Esa convivencia tamén ten que ver cunha memoria inclusiva na que toda a sociedade senta integrada. A memoria, como exercicio necesario para construír unha convivencia democrática nunha sociedade plural, non pode en ningún caso ignorar a realidade vivida por un colectivo. A memoria non é patrimonio exclusivo de ningunha corrente ideolóxica, sigla ou goberno. A memoria é de todos. Por iso, non se pode subordinar a outros intereses senón á idea fundamental de blindar á sociedade ante a repetición de todo o sufrimento xerado tras décadas de violencia.
Por último, e en relación á dinámica presentada o pasado día 10 en Vitoria-Gasteiz por unha memoria pública inclusiva que aborde de forma integral a este tema por parte de varias asociacións que traballan no ámbito da memoria e unha ampla representación das vítimas da violencia de Estado, queremos facer público o noso apoio á iniciativa "Memoria Total" e chamamos a todas as persoas e colectivos a adherirse á mesma na web www.memoriaosoa.eus.
* Signatarios:
Gabriel Eusebio Martínez Moreno (neto de dous fusilados de Sartaguda en 1936)
Jorge Pérez Jauregui (irmán de Roberto Pérez, asasinado pola policía en 1970)
Jon Etxabe (sacerdote represaliado, torturado e condenado no proceso de Burgos en 1970)
Mertxe Urtuzaga (parente de Anxo Otaegi, un dos últimos fusilados do franquismo en 1975)
José Luís Martínez Ocio (irmán de Pedro Mari Martínez Martínez, asasinado o 3 de marzo de 1976)
Idoia Zabalza (irmá de Mikel Zabalza, asasinado e desaparecido baixo tortura en 1985)
Rafa Isasi (torturado e irmán de Alfonso Isasi, asasinado por mor da dispersión en 1990)
Nekane Bordo (familiar de Gaizka Gaztelumendi, asasinado pola Garda Civil en 1997)
Aitziber Berrueta (filla de Anxo Berrueta, asasinado por un policía en 2004)
Fina Lizeranzu e Manu Cabacas (pais e nais de Iñigo Cabacas, asasinado pola Ertzaintza en 2012)