Fai máis dun ano que o ex dirixente franquista Rodolfo Martín Vila declarou por videoconferencia ante a xuíza María Servini de cubría no medio de numerosas protestas pola agresión sexual. Ás asociacións de vítimas fíxoselles moito tempo todo este tempo, pero ao final tomaron a decisión de procesarlles con alegría: “Estabamos a desexar e é unha gran noticia ” explicou Andoni Txasko, membro da Asociación 3 de Marzo. O martes ofrecerase unha rolda de prensa para valorar máis en profundidade o auto que saíu adiante.

En concreto, Servini procesou a Martín Vila, dentro da querela contra os Crimes do Franquismo, en relación coa masacre policial do 3 de marzo de 1976 en Vitoria-Gasteiz e a agresión dos Sanfermines de 1978, e fíxoo responsable da morte de catro persoas: Pedro María Martínez, dos traballadores de Vitoria-Gasteiz Romualdo Barroso e Francisco Aznar, e de Germán Rodríguez, militante de LKI en Pamplona/Iruña. Durante estes anos, Martín Vila foi ministro de Relacións Sindicais e ministro de Gobernación do Goberno de España, e baixo a súa responsabilidade producíronse outros asasinatos e masacres no País Vasco, entre eles os da Semana pola Amnistía de 1977.

Pero o que é o máis importante, sitúao o xuíz arxentino no contexto dos “crimes contra a humanidade ”, un delito que non prescribe. O catedrático de Dereito da UPV/EHU, José Antonio Bengoetxea, explicou a ETB que isto sitúa o caso nunha "estratexia ampla" que amplía "universalmente" a xurisdición. Así, “o delincuente contra a humanidade pode ser xulgado en calquera Estado se este recoñece o principio de xurisdición universal”, segundo Bengoetxea.

Lei de Amnistía de 1977

Trátase dun paso importante para superar o muro da Xustiza española e xulgar a Martín Vila, pero non vai ser fácil. Servini xa imputou en 2014 ao dirixente franquista e solicitou a INTERPOL que lle detivese e extraditáselle a el nun comunicado. Tanto o Consello de Ministros de España como a Audiencia Nacional rexeitaron a petición, ao considerar que se vulneraba a Lei de Amnistía de 1977.

Con este novo auto de procesamiento, de 900 páxinas, Servini pretende desarmarse a blindaxe que lle outorga a Lei de Amnistía de 1977, xa que segundo Bengoetxea o tema da xurisprudencia universal “é máis xusto e está ben razoado”. Pero non podemos esquecer que, como o propio xuíz recoñeceu, tras a chamada “Transición”, a estrutura represiva do franquismo continuou no Estado español, baixo outra autoridade política, e que xulgar a Martín Vila sería cuestionar ao propio Estado.

A pesar de que o xuíz eximiu provisionalmente de prisión a Martín Vila, xa que o Xulgado de Apelación de Arxentina accedeu a unha petición dos seus avogados neste sentido, solicitou o embargo dos seus bens até 10 millóns de euros. O ex ministro ocupou desde os anos 70 cargos de alta dirección en polo menos 45 bancos e empresas multinacionais de todo o mundo. Martín Vila xa anunciou que recorrerá o auto de Servini.