As patronais e a Igrexa dos colexios concertados da zona baixa do Ebro alarmáronse. Con todo, saben que a LOMCE concedeulles uns privilexios desmesurados, que a ampliación do modelo educativo liberal tras o franquismo dálles un gran apoio e que a LOMLOE non fai senón ratificar esa sólida base. Case catro décadas despois da aprobación da LODE, podemos concluír que a política de pactos fracasou. Os centros privados non teñen cabida na construción dunha sociedade máis equilibrada, non serven para reforzar a cohesión social e néganse a garantir a igualdade de oportunidades no recoñecemento do alumnado.

As patronais do Ebro e a Igrexa, pola contra, están tranquilas, nadando en prosperidade, xa que os seus proxectos excluíntes son firmes. O PSOE (PSE e PSN), Eusko Alkartasuna e o PNV fóronse construíndo ao longo de décadas. Confirmárono os conselleiros de Educación e os presidentes da CAV e Navarra. Nese camiño, a esquerda abertzale foi tamén unha fina compañeira, que suscitou a simbiose entre os centros privados de ensino.

Todos están a favor da escola pública, pero tamén da privada. Cada un coa súa propia lectura; facendo equilibrios imposibles no caso do PSOE e EH Bildu, e no caso de Euskadi, defendendo a educación privada, no caso do PNV, apoiando a eses centros que separan aos nenos e nenas por sexos. Máis aló da “personalidade” de cada un, as bases da convivencia entre todos os centros de titularidade privada están sas: os dereitos individuais non teñen límites, aínda que sexan en prexuízo da sociedade. Niso consiste a política de concertación universal de quen durante décadas xestionaron o noso sistema educativo.

Calquera Estado democrático debe establecer os mecanismos necesarios para que as garantías dos dereitos particulares que poidan ser lexítimas non provoquen disfuncións sociais nin menoscaben ao conxunto da sociedade. Porque a sociedade no seu conxunto tamén é dona dos seus dereitos. Esta idea é a que aínda non han interiorizado os partidos políticos e moitos axentes educativos. Coa LOMLOE tamén se reforza o modelo educativo liberal, xa que os dereitos individuais prevalecen sobre os dereitos do conxunto da sociedade en detrimento de estes últimos. Debemos contentarnos con suprimir algúns dos privilexios establecidos pola LOMCE? Teñen que ter o mesmo tratamento os centros privados e públicos? STEILAS considera que a Escola Pública debe ser unha escola para todos os cidadáns. Isto garantirá a conciliación dos dereitos individuais e colectivos. Sobre esta idea construíronse amplos consensos ao redor da educación dos países máis avanzados.

Pasi Sahlberg, un dos fundadores das reformas educativas políticas en Finlandia nos anos 90, escribiu no seu libro Finish Lessons: "As persoas finlandesas teñen un profundo sentido da responsabilidade compartida. Ademais da importancia da propia vida, o benestar dos demais é fundamental". Finlandia, por grandes acordos, decidiu abandonar o ensino privado e, por tanto, as diferenzas entre os cidadáns de Finlandia fóronse acurtando.

Por último, queremos lembrar a quen defenden un modelo educativo liberal as palabras de Joseba Sarrionandia:

"Os nosos dereitos non empezan onde se esgotan os dos demais.

Os nosos empezan onde empezan os dereitos dos demais.

E onde empezan os nosos dereitos, empezan os dos demais."

* Subscriben o artigo:

Nagore Iturrioz

Aitor Idigoras

Araceli Montes Calvo

Ana Pérez Pérez