argia.eus
INPRIMATU
O esqueleto humano de Loizu, os ósos mamut de Isturitz e os grafitos de Iruña Veleia
Tomas Elortza Ugarte 2021eko apirilaren 20a

En febreiro presentouse o esqueleto humano de 12.000 anos achado nunha cova de Loizu (Merindad de Sangüesa); este mes os ósos de mamut de 30.000 anos achados na cova de Isturitze, en Donamarti (Baixa Navarra).

Este xornal deu unha excelente información sobre dous achados, acompañados de fermosas fotografías. Para estudalas, di que se creou un gran movemento entre científicos e universidades. A mediados de febreiro, sobre o exame do esqueleto humano aparecido en Loizu, dicía: “Haberá un equipo multidisciplinar de 26 persoas analizando as pistas. Entre outros, investigadores de Cantabria, Burgos, York, Uppsala, Cambridge e CSIC traballarán na investigación”.

O achado de Isturitz en Donamartiri preséntase na portada do número 16 de abril da seguinte maneira: “A caza de mamut en Isturitz. Fai 30.000 anos acháronse ferramentas e restos de animais na cova de Donamarti, nunha escavación internacional dirixida por un equipo da UPV/EHU”. E logo, na reportaxe: “… enviaremos polo menos dúas mostras de cada nivel estratigráfico a diferentes universidades para que os laboratorios realicen 14 probas de carbono”.

Compárase estes casos cos de Iruña-Veleia e obsérvase que os procedementos son totalmente diferentes. No de Iruña-Veleia, a pesar de insistir na súa petición, non se admitiron especialistas internacionais; as mostras de grafitos non se enviaron a laboratorios nin universidades; os responsables puxéronse en marcha o proceso xudicial en lugar da vía da ciencia; dos 400 grafitos só analizouse o 10%… Eliseo Gil foi condenado por un xuíz, por un investigador (J.V. Navarro) a partir da investigación realizada nun laboratorio (IPCE). Un, un, un. Hai investigadores, universidades ou laboratorios internacionais!

Neste momento, ten baixo chave grafitos que poden ser tan importantes para a historia do eúscaro (!?) A Deputación de Álava, transformada en tabú e obstaculizada por novas vías de investigación:o 90% dos grafitos están sen analizar, a escavación non está controlada, non se envían mostras a universidades e laboratorios, hai centenares de pezas que poden achegar moita información que están sen limpar desde 2008… O camiño de Loizu e Isturitz é correcto. Os que xestionan Iruña-Veleia teñen algo que aprender.