Como empezaron a dar clases en AEK?

Estafa: En 1986 empecei no barnetegi de inverno de Otxandio. Ao mesmo tempo, en Berriz tamén impartía clases nocturnas, pero cando comezou a diminuír o número de alumnos, AEK pediume que acudise a Tolosa. Empecei no barnetegi de inverno en Tolosa e ao finalizar dixéronme que tiñan intención de pór en marcha o Euskaltegi. Estiven alí ata que en 1992 vin a Bilbao. Ao principio estiven en Lizardi, logo na revista Aupa e finalmente cheguei a Deusto fai uns 10 anos.

Lore: O curso pasado chamáronme para facer unha substitución no euskaltegi de Zorroza. Alí terminei o curso e cando me chamaron para este curso déronme a oportunidade de dar clases en Deusto.

Cantos profesores e alumnos estades actualmente nos euskaltegis de Matxintxu Arra?

P: Tendo en conta ambos os euskaltegis, na actualidade somos uns 9 profesores e uns 275 alumnos. Estou seguro de que ao principio Matxintxu Larrako tivo uns 14 profesores e máis alumnos que agora. O modelo D influíu nos euskaltegis.

Os alumnos que veñen a clase veñen en busca do título ou van máis aló?

L: Son profesor de nivel B2 e nótase que moitos veñen conseguir o perfil que piden nos postos públicos. Logo hai uns poucos que veñen só por estudar a lingua, e ás veces cando eses dous perfís xúntanse nas escolas é difícil que a clase se dirixa, pero conseguímolo.

E noutros niveis?

P: Neles o perfil do alumnado é completamente diferente. Trátase de xente que vén de fóra e entre elas as intencións son diferentes. Hai xente que sabe ben o castelán e que vén aprender para axudar aos nenos cos traballos escolares, ou que trouxo o amor.

Cambiou o compromiso dos alumnos iniciais?

P: De raíz, porque o punto de partida era outro. Nun principio había outra situación “fóra”. Todos tiñamos claro que para que isto que queriamos que prosperase tiñamos que traballar nós tamén. Os alumnos achegábanse cunha intención diferente: traballar no campo do pobo, apoiar o eúscaro, levalo a todos os sitios onde tiña que haber...

Como vedes a situación de Deusto en relación ao eúscaro?

L: En Deusto hai determinados sitios nos que se fala máis en eúscaro. Con todo, creo que hai xente que vive moi cómoda, que sabe eúscaro pero non sente obrigada a falar.

P: Entre semana é bastante máis euskaldun porque hai moitos alumnos, e direino, moitos guipuscoanos. Con todo, en Deusto, por exemplo, óuvese máis euskera que en San Ignacio, quizá porque en Deusto hai unha xeración alternativa que non se ve en San Ignacio.

Acaba de transcorrer a 22ª edición de Korrika. Que é correndo para vós?

L: Eu até agora coñecín a Korrika por unha banda e este ano tocoume coñecer outro. Para min Korrika é sentir esa colectividade, reivindicar a identidade e sentirme parte de algo moi grande.

P: Moitas veces pensei que é unha especie de raio. Pero eu non se que emoción transmite un raio. Sei que ten claridade e forza, que é inmediata e que deixa pegada. É a sensación interior que me une ao pobo.

E para AEK?

P: Cando xurdiu AEK a situación económica era moi mala, polo que os que fixeron a idea de poder responder a todo o que estaba a suceder dérona coa Korrika. Hoxe en día, con todo, é a iniciativa máis importante que ten o eúscaro e que se escoita fóra das fronteiras de Euskal Herria. Lamentablemente converteuse na máis importante e necesaria, xa que se trata dunha iniciativa que apoia o proxecto de Euskal Herria. Sen a carreira nós non poderiamos avanzar.

Na valoración realizada por AEK pódese ler o seguinte: “habemos visto que isto foi o máis querido, o que mellor se coidou quilómetro a quilómetro”. Vostedes tamén o sentiron así?

L: Despois da pandemia, a xente estivo moi entusiasmado. O ano pasado non se puido facer e entón a xente esperou con máis ganas o deste ano.

P: Ademais, constatouse que a pandemia optou polo eúscaro en lugar de polo eúscaro, e que o eúscaro necesitaba un certo impulso para sobrevivir. Moitos tiveron moi presente que era o momento de pedir o apoio á lingua, de reivindicar a implicación co eúscaro.

Organizouse unha comisión de Korrika na zona de Deusto. Como foi?

P: O eúscaro sempre ten algúns ao seu favor e é de agradecer profundamente. Tras a convocatoria reunímonos unhas 6 persoas. Ademais, contamos coa colaboración doutros axentes e asociacións que se mostraron dispostos a dar a volta á carreira. Foi moi ben en xeral. Fixemos unha formulación de dedicar á carreira aos que organizan os grupos, para que eles tamén puxesen ese granito de area, e teño que dicir que houbo toda a dispoñibilidade.

AEK presentou a dinámica HITZEKIN todos/as en eúscaro. Pódese entender como unha interpelación ás institucións públicas?

Neste momento é cómodo coller a testemuña, doar diñeiro e dicir “nós tamén estamos de acordo”. Pero iso hai que convertelo en algo. Dicimos que o que nos fai pobo é a lingua, pero o goberno ten que facer algo para que iso sexa así. Non se deberían asociar as subvencións ao académico, senón a ser vascos. A lema da edición anterior da Korrika foi KLIKA, facer click en favor do eúscaro, en favor do pobo. O deste ano vai máis aló, porque reivindica non só a necesidade de palabras, senón tamén de accións.

O Goberno Vasco concede axudas por estudos de eúscaro en función dos resultados académicos. Que vos parece?

L: A medida que avanzan os niveis de eúscaro, as dificultades tamén aumentan, o número de horas a dedicar e hai que entender que non todos os alumnos teñen o mesmo ritmo de aprendizaxe. A obtención de B1 ou B2 nun único curso é moi difícil e estase realizando unha carreira contra a mesma para poder acceder a esta subvención.

P: En lugar de axudar por ter o cartafol debaixo do brazo, o lóxico sería que os alumnos colaborasen só para aprender eúscaro. É verdade que nun principio non houbo outra forma. Euskalgintza reivindicou a subvención para a aprendizaxe do eúscaro, e a pesar da aprobación do Goberno, puxeron as condicións para iso. Aínda que sexa fino no traballo, tamén habería que ter en conta o esforzo da xente.

EN PROFUNDIDADE

Credes que ser profesor de AEK ten un ton “militante”?

L: Traballamos no ensino dunha lingua, e eu creo que temos un compromiso como esa lingua, porque tamén forma parte da nosa identidade. En comparación con outros traballos, eu sinto que non hai que meter máis horas nisto, senón que todo o que fago pode axudar a levar a cabo todo isto.

P: Sen dúbida. Cando recibimos aos novos profesores temos que explicarlles cales son os seus dereitos e deberes. Hai traballos que hai que realizar e que se van a incluír no salario, aínda que non estean escritos así. Si vén correndo, haberá que traballar moito. O que vén a AEK a impartir só clases, equivócase.

Que é o mellor de AEK?

P: Deume a oportunidade de ver que podo traballar en algo que me gusta. Tamén me permitiu traballar en igualdade de xénero para participar nun proxecto de Euskal Herria, empoderarme como muller.

L: Coñecín outra forma de traballar en AEK. Sinto cómodo traballando e de algo que sempre quixen, da linguaxe, de sacar algo e darllo a outros me parece tremendo.