Hai un ano (2 de novembro) sacaches un precioso libro sobre o que saben as plantas medicinais. Ao ano tes nas túas mans unha segunda edición, a horta Sendabelar. Cales son as súas características?

O que saben as plantas medicinais foi subtitulado “coñecer, recompilar, utilizar” e démonos conta de que se lle podía engadir un cuarto verbo: “plantar”. Moitas destas 45 plantas que aparecen no libro O que saben as plantas medicinais son autocultivables, ben nunha maceta ou nunha parcela. A nova publicación baséase na idea da horta, é dicir, como produtor do que un pode comer, por que non plantar o botiquín que un necesita? Este folleto fomenta este propósito.

Creo que nos últimos anos perdemos moito a calidade, non sabemos de onde vén a planta medicinal, que proceso recibiu, como se secou... moitas plantas medicinais están a perder valor terapéutico. Por iso, a primeira opción debería ser a elaboración persoal da planta medicinal e comprar na súa falta.

Ampliando a mirada, este folleto mostra, ademais dos valores terapéuticos das plantas medicinais, os seus usos gastronómicos (para enriquecer a nosa alimentación e cociña) e cosméticos. A formulación é coñecer estes valores das plantas e situalos nun terreo de xestión propia que profunda no camiño da autonomía.

Ao longo da historia labráronse belos xardíns de plantas medicinais. En lugar de ser “aromáticos” ou “aromáticos” que se colocan ao bordo da horta, este folleto reivindica a existencia dun espazo propio para as plantas medicinais e a súa centralidade.

O libro é tamén redondo en forma. Chama a atención...

Carl von Linneo traballou moito en botánica sobre a idea dos reloxos solares nos xardíns. Tiña un profundo coñecemento das plantas e complementaba o xardín en forma de reloxo con plantas que florecían segundo as horas, ou segundo as estacións...

Traballar en borobil é unha opción máis, non é necesario plantalo así, aínda que se planten de forma anárquica, as plantas chegan moi ben. No folleto imaxinamos plantar en círculo para ver que esta horta pode estar todo un ano en flor, con épocas, que a natureza tamén ten épocas diferentes ao longo do ano e que a herba medicinal é de tempada como os alimentos. Algúns sempre estarán dispoñibles, outros no verán... Permítenos visualizar o ciclo da natureza a través da forma de reloxo. Por suposto, temos que ter en conta que en Euskal Herria temos climas diferentes, o cambio climático tamén está aí... por tanto, non se pode pedir á horta en forma de reloxo a perfección nas floraciones.

Neste folleto proponse plantar doce plantas medicinais. Por que eses doce?

Busquei polivalentes e non de uso puntual e para unha soa enfermidade concreta. Tentei conseguir un equilibrio entre as múltiples necesidades do corpo (respiratorias, dixestivas...) para que responda a unhas necesidades amplas.

Á hora de elixir, tiven en mente un uso terapéutico, gastronómico e cosmético, e uninme ben: elixín aos que “aguantarán” ben un ao outro, que un non sobresaia xunto ao outro...

Elixín plantas axeitadas aos principiantes, ben adaptadas a Euskal Herria, non especialmente delicadas ou difíciles de coidar. Son plantas duras, especialmente aquelas que non golpean as enfermidades e de fácil mantemento.

Esta horta, que se fai neste folleto con doce plantas medicinais, é unha proposta, pero pódense crear plantas salvaxes, espero que vaian nacer a verbena e a herba do pasmo, e que sexan benvidas as persoas que se acheguen para oporse ao número doce.

A horta medicinal que cultivará tamén depende da terra, das necesidades e do gusto.

Tamén hai unha planta salvaxe entre as plantas que propón: a malva.

Na elección tiña claro que quería incluír algo salvaxe. Por que non traer unha herba medicinal salvaxe á túa terra, á túa maceta, ao teu terreo? Trouxen voluntariamente esa planta para dicir que non hai que comprar todo. Nos viveiros pódense comprar moitas plantas do folleto, pero hai unha planta que non se pode comprar voluntariamente. Con iso reivindico que cada un ten que ir buscar a malva e traela. A malva adhírese moi ben e adáptase moi ben aos demais. E introducín algunha planta menos comercial, a herba dos ouriños.

ÚLTIMA FRASE: "O VALOR ESTÉTICO DAS PLANTAS MEDICINAIS NON ES DESPRECIABLE"

"Por que a planta ornamental só se utiliza polo seu valor estético e a planta medicinal non ten valor estético? Parece que nos gusta moito clasificalos e asignarlles unha función a cada un, pero a horta medicinal rompe esa clasificación porque ten un valor estético, aínda que sexa para curar".