O día contra a brecha salarial, a rede de economía transformadora da comarca de Beterri-Buruntza, Beterri Saretuze, realizou un especial de formación en Iturola Elkarlan Sorgunea de Hernani. Baixo o título Igualdade na empresa, representantes das cooperativas e axentes asistente analizaron como traballar a igualdade no ámbito laboral. Tiveron un dobre obxectivo: por unha banda, solicitar información técnica sobre os Plans de Igualdade e, por outro, reflexionar máis aló deles sobre o que se pode facer na práctica no traballo.

A técnica da Fundación Elhuyar, Joana Regueiro, explicou que un plan de igualdade permite traballar este ámbito “de forma consciente e planificada”, pero tamén esixe unha “avaliación continua” na implantación dun plan destas características. Regueiro detallou na súa concertación as normas e novidades que a lexislación do Estado español e da CAPV achega.

Auditoría de redución de brecha salarial

En 2019 viuse a necesidade de introducir modificacións na lei orgánica española de políticas de igualdade de 2007, ano no que o Goberno español publicou varios decretos. Así, as empresas de máis de 50 traballadores deben contar desde entón cun Plan de Igualdade. As empresas menores non están obrigadas a iso, pero si a ter un protocolo de acoso e levar un rexistro de salarios.

O “principio de transparencia retributiva” é un dos principais cambios que introduce a nova normativa, segundo o técnico. Inclúe o rexistro de salarios, e as empresas de máis de 50 traballadores deben realizar unha auditoría para analizar as diferenzas de xénero e a “discriminación indirecta”. Porque, segundo Regueiro, en moitas empresas esta discriminación segue sendo “ignorada”.

LAB achegou recentemente datos que confirman estas palabras. Segundo isto, en Euskal Herria a brecha salarial entre dous traballos da mesma categoría pode ser do 90% e un home pode gañar o dobre que unha muller polo mesmo traballo.

Para Regueiro, a lei supón un importante instrumento para facer fronte a estas situacións: “A necesidade de dar esa información aos traballadores”. Explica que até agora as políticas salariais non foron algo público, e agora a lei obriga ás empresas a compartir cos traballadores.

O membro de Elhuyar tamén subliñou as deficiencias da lei, por exemplo, no caso das cooperativas deixounas nun “limbo”, xa que as medidas afectan o traballador e non ao socio.

Na quenda de preguntas, pregúntanlle a Regueiro sobre a rixidez dos protocolos contra as persecucións e recoñece que son moi “convencionais”, pero que eles tratan de trasladalos á realidade da empresa ou da organización: “Hai unha estratexia por baixo, orientada á sensibilización e a prevención”.

Igualdade vs. Igualdade

Na segunda parte do programa de formación interveu Ibai Fresnedo, membro da cooperativa Hiruki Larroxa, que ofrece asesoramento e acompañamento en temas de igualdade. Explica que eles non deseñan os Plans de Igualdade, pero axudan ás empresas e institucións a despexar os nós e resolver as dúbidas que xorden no camiño.

Considera que “os Plans de Igualdade non teñen reflexo nesta cultura cotiá da empresa” e que se producen grandes carencias desde o punto de vista, como a identificación de áreas “simbólicas” que se activan nas relacións.

Fresnedo menciona os nós máis comúns que se adoitan crear: a chamada “falsa igualdade” que alimenta discursos politicamente correctos ou sociables, ou o androcentismo. Neste último caso, tamén no traballo “os roles rexenéranse sutilmente, ou polo menos téndese a iso por factores alleos ás empresas”, subliñou.

Ao longo da sesión tamén abriu un camiño de reflexión: “A igualdade e a paridade son o mesmo?”. Segundo explicou Fresnedo, unha cousa é que os recursos ou a axuda ofrézanse de forma uniforme e uniforme a todos, e a outra é que estes recursos se adapten ás circunstancias de cada un, “identificando as diferenzas”. Pero, para Hiruki Larrox, o mellor sería “arranxar o mesmo sistema”, para que esas diferenzas non estean radicais, polo camiño da xustiza social.

O relator finalizou a sesión ao redor dos desequilibrios sociais. Deixou claro que a opresión por xéneros, razas e clases aliméntanse mutuamente e que ante iso é necesario un enfoque interseccional, como se fixo desde o feminismo: “Como a igualdade é universal, non podemos quedarnos só co xénero”, explicou Fresnedo. Por iso, di, o mellor sería que fose un “plan estratéxico social” que abarcase todas estas cuestións.

Esta foi a segunda das tres sesións de formación que organizou Beterri Saretuzek e, tras a formación, ofreceu ás cooperativas, axentes e proxectos participantes a posibilidade de colaborar para profundar e dar pasos.