A principios de novembro reunímonos no auditorio do Parque Tecnolóxico de San Sebastián máis dun centenar de organizacións de diferentes sectores e caracteres que traballamos en ámbitos moi diferentes para celebrar a Primeira Asemblea Xeral de asinantes do documento consensuado para incidir nas políticas lingüísticas Batuz Aldatu. O obxectivo principal é crear condicións para un uso cómodo do eúscaro, e a diversidade de participantes puxo de manifesto que se poden construír novos consensos e alianzas sobre contidos concretos. Así, no documento definíronse as prioridades e medidas existentes nas políticas lingüísticas por ámbitos.

Hoxe destacarei algunhas relacionadas co mundo laboral. Porque todos os expertos coinciden en que a euskaldunización do mundo laboral debe ser estratéxica nas políticas lingüísticas dos próximos anos. Non pode ocorrer que o investimento en educación pérdase no mundo laboral, é dicir, que ás xeracións máis novas que preparamos en eúscaro non se lles ofreza espazo para traballar en eúscaro.

O primeiro punto é que o lugar de traballo debe ser tamén un espazo de uso cómodo do eúscaro. Para iso, é importante protexer o dereito do persoal a traballar en eúscaro no centro de traballo. A este respecto, os sindicatos ELA e LAB iniciaron en novembro de 2020 unha dinámica para impulsar os plans de eúscaro nas empresas de máis de 50 traballadores a través do acordo interprofesional, é dicir, para protocolizar o compromiso de pór en orde do día o plan de eúscaro a petición da empresa ou dos traballadores. A proposta non avanzou.

Desde outubro deste ano, os sindicatos están a realizar un novo intento; a través de decenas de empresas identificadas e representantes sindicais, están a crearse dinámicas para que se adopten medidas tendentes a garantir o dereito a traballar en eúscaro nestas empresas, ben mediante a posta en marcha de plans de eúscaro, ben mediante a metodoloxía do Certificado Bai Euskarari, a creación de comisións de eúscaro ou a realización de diagnósticos. Ademais, para iso, contouse co contexto de Euskaraldia e cos centros de traballo creados no mesmo.

En segundo lugar, dado que a administración é un dos principais servizos contratantes e prestadores, tamén é prioritario asegurar a prestación do servizo en eúscaro. Por iso, toda administración radicada no País Vasco que contrate unha empresa para dar servizo aos cidadáns, necesita establecer criterios lingüísticos na contratación para garantir o servizo en eúscaro e para que o cidadán poida recibir o servizo en eúscaro. Así mesmo, é necesario establecer de forma sistemática as cláusulas sociais lingüísticas para garantir os dereitos a traballar en eúscaro e a recibir o servizo en eúscaro.

En terceiro lugar, no que respecta ao ámbito dos consumidores, os establecementos habituais (tendas, bancos, farmacias...) deben converterse en espazos de uso cómodo do eúscaro. Para iso é necesario levar a cabo unha arquitectura xurídica e un desenvolvemento lexislativo que ofreza o recoñecemento e garantía dos dereitos lingüísticos asociados ás relacións de consumo dos consumidores. En función da contorna sociolingüística e da natureza e incidencia do sector, a obrigación de ofertar os seus produtos e servizos en eúscaro debería establecerse e estenderse a todas as empresas no período concreto.

A presenza do eúscaro nos espazos do mundo laboral é prioritaria e require pasos firmes na planificación, normas e recursos. É importante que administracións, empresas, traballadores e consumidores incorporen tamén a perspectiva lingüística. E si ademais construímos espazos de interacción, será moito máis fácil abrir o consenso e construír o futuro desde os consensos.

Rober Gutiérrez, director da Asociación Bai Euskarari