argia.eus
INPRIMATU
Raíña sen coroa na escuridade, vermella
  • Si preguntamos polo peixe máis apreciado nos restaurantes da nosa costa, a inmensa maioría mencionaría o besugo. As xeracións máis antigas coñecérono mellor. Hoxe en día é difícil atopalo tanto no mar como nos pratos das nosas mesas. Pero achegámosvos o reto desta semana. Cando esteades diante do mostrador da pescadería, observade a ese familiar próximo que está xunto ao besugo. Porque hai un peixe coa cabeza parecida, cun aspecto moi diferente do corpo, de marcado cor vermella…
Eneko Bachiller Otamendi 2023ko abenduaren 04a
Argazkia: Eneko Bachiller.
Raíña de besugo (Beryx decadactylus)

Grupo: Vertebrado / Pescado

Tamaño: 25-50 cm

Onde vive? Os mozos son peláxicos. Os adultos son bento-peláxicos, agrúpanse entre 200 e 800 metros de profundidade.

Que come? Peces, crustáceos e pequenos cefalópodos.

Nivel de protección: Non está protexido.

 

En castelán aparece como "rei". Por si isto fose pouco, tamén nalgúns lugares de España como “afonsino” ou “vicerrei” –unha ou outra, a monarquía presente, sempre–. Pero o noso dicionario, como moitos peixes, ten marxe para os xogos de palabras. En varias localidades biscaíñas, sendo “reis” ou “viandas reis”, noutros portos foron enaltecendo ás raíñas, nomeándoas como “raíñas de besugo”. Con nomes, lembra ben, este peixe é claramente vermello e non ten coroa. Ademais, entre os mellores cociñeiros, ten unha carne branca compacta, con sabor a marisco, que para moitos é o besugo, por iso é tamén coñecida como “a raíña do mar”?

Os seus ollos, máis pequenos que o besugo, non pasan desapercibidos. Por certo, o tamaño dos ollos dános información sobre o seu modo de vida. Para que grandes ollos? Para velo ben. Bo, pero, tan grandes? Para velo ben ás escuras. A grandes profundidades, a uns 200 metros, a luz apenas chega, e nela a raíña de besugo é capaz de capturar peces máis pequenos, crustáceos, chipirones pequenos, así como de escapar de depredadores máis grandes, ou polo menos tentalo. E quizais para pasar desapercibido ante estes depredadores, ou porque obteñen outras vantaxes, esta especie é gregaria, que se agrupa en grandes cardúmenes.

Imaxine entón unha contorna submarina escuro, frío e abrupto. Si eliminásemos a auga do mar da nosa costa, atopariámonos/atopariámosnos en fronte cunha chaira e de súpeto un barranco que cae a grandes profundidades. Pois nese precipicio vive a raíña do besugo, coñecida como o “noiro continental”, e na ladeira da plataforma continental anterior. Este peixe que se une ao montañismo vasco, tamén lle gusta a montaña asturiana. Nel atópase un monte chamado Cachucho, de 4.500 metros de altura. Es montañeiro/a e non o coñeces? Pois isto é máis alto que todos os cumes dos Picos de Europa, e está a tan só 60 quilómetros da costa! Iso si, baixa a auga. Ao seu ao redor, os asturianos coñeceron o peixe besugo co nome desta montaña desde principios do século XX.

Antigamente era un peixe de pouco valor nos nosos portos, comendo sobre todo pescadores e a súa contorna. Hoxe en día, con todo, está a facerse cada vez máis caro e máis apreciado. Por tanto, teremos que ter coidado si este peixe désese a coñecer en exceso e si péscanse grandes exemplares nun curto espazo de tempo, non daría lugar á supervivencia da poboación. Aínda que as femias novas crecen rapidamente ao longo do primeiro ano, unha vez maduras, o seu crecemento faise moi lento, debido en parte á fría zona acuática na que viven. Imaxínache que algunha vez se atoparon exemplares maiores de 60 anos! Até agora pescouse con palangre de fondo, gran a gran, cebo, a través dunha das artes de pesca máis selectivas. Para que siga sendo así, deamos o seu valor, saboreándoo na medida do posible, pero sen pasalo, para que non sufra o mesmo declive do besugo do seu parente próximo.