O secretario xeral, Idurre Eskisabel, considerou imprescindible que nas políticas lingüísticas de futuro para a supervivencia do eúscaro prodúzase un “salto” que permita afrontar os retos, e cualificou como boa noticia abrir a porta á oficialidade do eúscaro na Unión Europea, aínda que explicou que o recoñecemento da oficialidade non é un “instrumento automático para superar a minorización”. Así argumentou a comparecencia dos Representantes do Consello en Bruxelas, “pedindo aos Estados membros que aposten pola igualdade lingüística”. Ao mesmo tempo, denuncian a procura de oficialidade na UE e a non oficialidade en Navarra e País Vasco Norte.

Non se pode saltar nas políticas lingüísticas

Tamén realizou unha análise de cada territorio e subliñou que estamos “lonxe” de dar un salto en políticas lingüísticas de futuro. De feito, está en fase de aprobación o Plan de Acción para a Promoción do Eúscaro que establecerá o “marco estratéxico” do Goberno Vasco para os próximos 10 anos, e o Decreto que regulará a normalización do eúscaro no sector público tamén entrou na súa recta final. Así mesmo, sinala algúns elementos a mellorar: administración, establecemento dun prazo de euskaldunización, necesidade de superar o esquema dos índices de preceptividad...

No caso de Navarra, o Consello Navarro do Eúscaro II. Tras a votación e aprobación da proposta final do Plan Estratéxico, recalca que o Goberno encaixou " e bloqueado". Ademais, asegura que o eúscaro se regulará como mérito “só en determinados postos da zona mixta”, polo que destaca o seu “impacto reducido”.

Educación: perdendo oportunidades

Sinala que a educación é “un dos principais instrumentos para a normalización e promoción do eúscaro”, con especial atención á nova Lei de Educación de Álava, Bizkaia e Gipuzkoa, aprobada o 21 de decembro. Di que "isto non será unha lei que dea un paso firme e contundente para garantir a universalización do coñecemento nas xeracións futuras do eúscaro".

En Navarra, o Departamento de Educación di que segue “freando” a difusión do eúscaro, e pon como exemplo a apertura do novo centro público no barrio pamplonés de Lezkairu sen o modelo D. En Ipar Euskal Herria, con todo, subliñou a imposibilidade de realizar os exames en eúscaro, pero subliñou que grazas ás mobilizacións de profesores e alumnos déronse “avances”.

Agresión xudicial e vontade popular

En 2023, Eskisabel denuncia a “intensificación de sentenzas contra a normalización do eúscaro”: Solicitar o coñecemento do eúscaro ao persoal da Administración Pública, desde as sentenzas que cuestionaron, até a derrogación parcial da Lei Municipal e o seu Decreto de desenvolvemento, que daba amparo legal aos concellos da CAPV para o seu funcionamento en eúscaro. Lonxe de ser sentenzas illadas, o Consello alertou de que forma parte dunha tendencia tomada polo poder xudicial.

Con todo, asegurou que se soubo articular unha “resposta común” no camiño do consenso, como é o caso da manifestación “exitosa” do 4 de novembro. No bando da manifestación, o Consello destacou a responsabilidade de xestionar ese consenso alcanzado e presentou o Protocolo para articular as respostas locais.

A universalización do coñecemento, un compromiso cívico

O Consello considera que impulsar no sentido da universalización é o núcleo do novo acordo sociopolítico que require a normalización e revitalización do eúscaro de face ao futuro.