Os invitados foron Hirune Tobajas e Elia González, do barrio de Errekaleor de Vitoria-Gasteiz; Irati Gutiérrez e Ibai Atutxa, do centro autogestionado Karmela de Bilbao; e Sarah-Arnaldo de Castro e Nerea Beloqui, do barrio donostiarra de Infernu. Ainara Santamaría, do Departamento de Comunicación Audiovisual e Publicidade da UPV/EHU, foi a encargada de conducir o programa.

A autogestión como ferramenta, pero para que?

Para De Castro, membro do Inferno, a autogestión é “a principal ferramenta para satisfacer as necesidades dunha comunidade”. Serve para traballar a conciencia colectiva, para aumentar o capital social e político e para ter máis voz. "Xorden novas dinámicas e ensínanos a traballar xuntos". Ademais, engadiu que fronte á criminalización da pobreza o cooperativismo e a autogestión son esenciais para a protección e o coidado mutuo.

"Os espazos autogestionados son vitais. "A autogestión dános unha capacidade transformadora, e iso dá poder", afirmou Gutiérrez.Karmela pon aos veciños no centro coa autogestión, e considérano imprescindible para crear conciencia colectiva e para ensinar a vivir en colectivo.

Para os membros de Errekaleor a autogestión é unha trensa de loita: "Unha ferramenta para facer fronte a este modelo de sociedade". Se reinventan os saberes, danse redes, e Tobajas sinalou que iso é o que fai que a comunidade se fortaleza. "Proporciona medios para garantir a vixilancia interna e para poder protexerse dos ataques do sistema", engadiu o Departamento de Interior. Por exemplo, durante a crise sanitaria elaborouse un protocolo para protexer á policía e para atender ás persoas que se atopaban enfermas ou confinadas. "Nós somos veciños, temos un proxecto común e formamos unha comunidade. A autogestión dá consistencia á comunidade; dito doutra maneira, o espazo autogestionado é unha comunidade.

Axudas ou obstáculos ás alianzas?

"Karmela é un proxecto que nace desde os seus inicios para as alianzas", explicou Atutxa.Ás veces funciona moi ben e outras non tan ben". En total, ao redor de 40-50 grupos teñen a súa "casa" en Karmela e Atutxa expúñase a necesidade de traballar conxuntamente para que o proxecto saíse adiante.Neste sentido, subliñou que a autogestión pon en contacto aos grupos e que as alianzas se crean así.

No caso de Infernu, Beloqui contou que as alianzas se produciron de forma bastante natural á hora de sumarse aos ataques policiais. Relacionáronse especialmente co movemento de ocupación e as redes de acollida."Ás veces, as alianzas xorden máis coa intención de facer fronte a determinados problemas que cando un empeza a pensar ideológicamente", engadiu.

En Errekaleor fixeron un chamamento especialmente á mobilización da man co movemento de okupación debido á criminalización contra a ocupación. Tamén crearon alianzas co movemento feminista e con outros axentes do movemento popular. Así, foron participando e tecendo relacións con diferentes axentes.

Diversidade, retos e preocupacións

"Somos un equipo multiétnico no Inferno", explicou De Castro. Conviven persoas de diferentes estilos de vida, culturas, orixes e linguas. Dixo que iso xera moitos conflitos, pero ao mesmo tempo a diversidade proporcionoulles moitas ferramentas para o seu funcionamento e as achegas son moi variadas. O respecto mutuo é unha das condicións máis mínimas; insistiu na necesidade de escoitar moito antes de falar e na necesidade de actuar desde a empatía.

Nun principio, no barrio de Errekaleor non había practicamente pluralidade, pero co paso do tempo foise ampliando moito. Explicáronnos que foron reunindo a familias, adultos, nenos e persoas de diferentes procedencias. A pluralidade deu forza ao proxecto, pero a preocupación desa diversidade é que vai cambiar o modelo de militancia que houbo até agora e están en proceso de analizalo. No entanto, puxeron en marcha un proceso de acollida para fomentar a convivencia, xa que cren que a presenza de diferentes tipos de persoas dálles moita forza.

Para os membros de Karmela é necesario triturar marcos, é dicir, traballar en pequenos grupos de traballo. Cren que a descentralización aumenta a participación e, por exemplo, facilítalles moito a xestión da lingua. Para eles é máis enriquecedor traballar desa maneira. Ademais, Gutiérrez engadiu que teñen unha asemblea de coidados, que servirán como espazo para compartir experiencias e traballar a convivencia. No que respecta á diversidade, o espazo ten dous retos: por unha banda, facer o espazo máis accesible, xa que contan con escaleiras; e por outro, recibir aos que se acheguen a Karmela para que saiban cal é o proxecto.

Como colofón á mesa redonda, tivemos un espazo para a pregunta e a reflexión. Un oínte preguntou aos comensais sobre a colectivización das emocións, que se fala pouco, preguntándolles si nos seus grupos fixáronse no cultivo das mesmas. Os membros de Errekaleor, por exemplo, explicaron que teñen intención de crear este tipo de espazos de traballo e contáronnos que unha vez ao mes celebran unha asemblea para traballar os conflitos, o coidado mutuo e a convivencia en Karmela. Foi unha asemblea xurdida da necesidade, e parécelles que pode ser moi proveitosa. Con todo, Beloqui sinalou que entre eles reflexionouse sobre a xestión das emocións, pero que aínda non tiveron oportunidade de abordala. O tres axentes identificaron a colectivización das emocións como unha necesidade, e en moitas ocasións pareceulles que a observamos demasiado pouco. Na actividade de tecer comunidades, o ámbito das emocións pode ser un novo reto, especialmente neste contexto de crise e cambio social.

Por último, Andere Ormazabal e Ainara Santamaria presentáronnos o traballo dos grupos de investigación para pechar a xornada.