Na cadea curta e no pasteiro curto queren eúscaro e quérennos euskaldunes, sobre todo na Administración Pública. Son máis de quince as sentenzas dos tribunais españois contra a difusión do eúscaro na Administración Pública nos últimos tres anos. A maioría deles foron contrarios á administración municipal, á institución pública máis próxima á cidadanía, até o punto de negar que o eúscaro sexa a primeira lingua na atención á cidadanía. Que prexuízo provoca un bo día?

O ser humano ten dous niveis de necesidades naturais da súa ser humano: por unha banda, ten unhas necesidades básicas propias do individuo, unhas necesidades fisiolóxicas, unhas necesidades vitais para a supervivencia (alimentar, vestirse, durmir, librarse, lavarse, coidar a saúde...). E, doutra banda, ten necesidades sociais derivadas das relacións ou interaccións sociais cos demais seres humanos (seguridade, familia, amizades, recoñecemento social e status, prestixio, éxito, autorrealización...). De feito, unha lingua —na nosa lingua o eúscaro— converterase na mesma medida en que estea relacionada coas necesidades naturais dos seus falantes, na seguinte ou nula necesidade de comunicación. E aí a actuación da Administración Pública é decisiva, porque a Administración Pública é a principal xestora de todas esas necesidades naturais básicas do ser humano.

A Administración Pública xestiona as necesidades básicas para a supervivencia do ser humano a través, entre outras cousas, da renda de garantía de ingresos básicos e dos programas e prestacións de acceso á vivenda onde o ser humano dispón de comedeiros, loleos, lavadoiros, urinarios, percheros, vestiarios, reposaderos, refuxio, residencia e lugar de residencia para satisfacer as súas necesidades fisiolóxicas. E, por suposto, tamén a través da xestión de notaríaa, rexistros da propiedade, impostos de facenda, axencias de augas, rede de sumidoiros, recollida de lixos, etc. Neste sentido, a Administración Pública, a través da Sanidade e a Policía, é a xestora da seguridade humana básica e da atención sanitaria universal. E ao mesmo tempo, a través do sistema educativo e da promoción profesional, permite ao ser humano obter un oficio, un medio de vida, un status social e unha autorrealización. Por todo iso, a actuación da Administración Pública é decisiva para a xestión das necesidades fundamentais do ser humano e a normalización do eúscaro.

O impacto da Administración en todos os niveis da organización social é enorme. O 18% da poboación traballa na Administración Pública da Unión Europea (en Euskal Herria estamos en cifras similares) e a forza económica da Administración (o 20% do Produto Interior Bruto corresponde á contratación da Administración na CAPV) pode actuar como tractor para que o ámbito socioeconómico converta o eúscaro en lingua de comunicación da súa actividade habitual. De feito, o traballo é a actividade máis importante da organización social e que nos leva á maior parte do tempo de vida das persoas na súa mocidade e idade adulta.

Si transformásemos a Administración Pública nun centro respiratorio do eúscaro, estariamos a facer unha gran marxe para vivir en eúscaro. Pero non esquezamos que as administracións españolas e francesas que xestionan a maior parte do sete territorios do País Vasco non poden facelo en eúscaro de forma oficial. O eúscaro non é oficial nos territorios de Labourd, Baixa Navarra e Zuberoa do País Vasco continental, nin na maior parte do territorio navarro do País Vasco peninsular, nin no territorio do Condado de Treviño, xestionado pola administración da provincia de Burgos de Castela e León de España, situado dentro do territorio alavés. Por tanto, nos albores do século XXI, Francia e España seguen querendo o eúscaro na cadea curta e o pasteiro curto, sobre todo na Administración Pública.

Patxi Saez Beloki, sociolingüista e membro da Comisión de Fomento de Euskaltzaindia