O 3 de xuño terá lugar a Feira do Libro e Disco Vasco de Ziburu. A Asociación Baltsan organizou o 3 de maio un espectáculo de ambientación, música e literatura.

Gotzon Barandiaran contou para situar a actuación como as conversacións entre el e Rafa Rueda volvéronselles intuitivas en 2015: sentían unha ruptura na transmisión da canción en eúscaro tanto na educación regrada como na non regrada e tamén en casa. A esta intuición Barandiaran fixo referencia a dous estudos que en 2018 introduciu feitos: o realizado por Siadeco a petición do Goberno. En ambos os casos recolleuse a mesma conclusión, "o vasco vive de costas á súa cultura, prefire consumir literatura, música e teatro noutra lingua".

A partir deste baleiro crear a actuación, na que se reuniron pezas da canción xurdidas da interacción de escritores e músicos. Ao longo deste oito anos as cancións foron cambiando para dar cabida ás novas cancións que van xurdindo. En 2018 publicou o libro de ensaio do mesmo nome con Susa.

Para redondear a entrada, presentou á audiencia dúas preciosas ferramentas que foron a principal fonte de actuación: a araña (Susarena), o portal máis rico da literatura en eúscaro para adultos, e o principal portal da música en eúscaro (Berriarena).

Os asistentes gozaron da actuación. Barandiaran puxo como punto de partida diversas preguntas e análises. Rafa Rueda cantou logo as súas cancións coa axuda da guitarra acústica, e é de aplaudir que coa simple axuda da guitarra conseguiu traer á mente do público a musicalidad orixinal do canto.

Fío condutor: Historia do País Vasco

Na asociación Baltsan escoitáronse varias cancións que falan dalgún conflito na historia do noso pobo: o conflito de Roncesvalles, entre as liñaxes Oinatz e Ganboa, as Guerras Carlistas... todas aquelas palabras que se podían ler na gran pantalla tiñan unha característica: "Estes escritores deron de forma estética unha sensación creada por un feito histórico, non necesitan dun xornalista ou un historiador".

A conciencia colectiva de ser perdedor que se percibe nestas cancións, a intención de crear épica, o papel que podían xogar as cancións para alimentar as disputas entre bandos, o coñecemento dos feitos históricos desde o punto de vista que se esconden na escola...

A viaxe emprendida desde a liberdade da patria entrou na liberdade da propia conciencia para acabar coa procura da unidade entre as diversas colectividades oprimidas. As cancións creadas coas lentes azamboadas dunha loita colectiva puxeron o guing.

Dilemas dos creadores: con que obxectivo?

"A que debe responder o traballo do creador nunha época hiperpolitizada? Que actitude debe adoptar o creador neste ambiente? ", Barandiaran colgou estas preguntas nun pouco do comezo da actuación e falou durante toda a viaxe das eleccións dos creadores, atendendo á intencionalidade do canto: ouviuse cantar para o altar, cantar para insultar a outros bandos, cantar que chamaba á liberdade do pobo, chamar anónimo colectivo á loita polo tesouro, cantar e defender a autonomía da creación que non quere reivindicar aos oíntes.

Ao servizo da intencionalidade do canto, as palabras postas polos escritores son explícitas nuns temas, teñen unha interpretación aberta noutros... e algúns deses temas seguirán pretendendo descifrar mensaxes.

Barandiaran recoñeceu a achega de cada autor durante a actuación.

Fíos entre creadores

O oínte puido coñecer os fíos dos escritores grazas ás explicacións de Barandiarán: de que fonte bebera un de antes, de cal foi a súa relación co outro, cal foi a tendencia seguida polos seguintes...

O oínte comprendeu tamén que as cancións son cordas, xa que decenas de anos despois da publicación desta canción seguimos lendo e interpretando as palabras dun escritor sobre un tema ocorrido centos de anos antes.

O Parentesco das Palabras en Audiovisual

No Congreso de Escritores de Sara, en 2022: