argia.eus
INPRIMATU
Para realizar unha pólvora de calidade utilizábase un aljibe
  • Estiveches en París hai tempo? Quizais visites o caserón Palais Garnier Opera da Praza da Ópera. Eu non son afeccionado a visitalos, pero a próxima vez espertoume a curiosidade por achegarse. Quero coñecer as columnillas dos balcóns do interior da gran escaleira local, 189 columnillas de 55 cm de altura.
Jakoba Errekondo 2022ko maiatzaren 31
Bolboraren kalitatea erabilitako egur ikatzaren araberakoa da. Ikazkintza horretarako egur onena zumalakarrarena jotzen da. Bolbora gerra kontuetarako garrantzitsua zen garaietan zumalakarrik ezin zen nola hala moztu, ezaguna da Frantziako Louis XIV erregearen 1669ko Araudia basoko lehengaiak babesteko; bertan zumalakarraren ustiapenaren monopolioa ezarri zuen.

Estas columnas están formadas por unha pedra especial, fluorita, con minerais fráxiles e espectaculares cristais de moitas cores. Cara a 1860, o arquitecto, Charles Garnier, que máis tarde deu nome a este palacio, quixo asombrar a París con esta curiosa pedra. Para iso recorreu á mina Voltennes dA Petite-Verrière, na serra de Morvan, cuxa fluorita gustou. Non era fácil acceder desde aquela roca sen fracturar nin fracturar grandes montículos de pedra, para o que utilizaron un berro ou pólvora especial. Naquela época chamábase pólvora negra ou pólvora de fusís. Esta pólvora é un tímpano formado por: 40% de nitrato potásico ou salpetro, 30% de xofre e 30% de carbón vexetal. Esta proporción de mestura non é habitual, a pólvora normal de tiro ten a metade dos dous compoñentes finais.

A calidade da pólvora depende do carbón vexetal utilizado. Si quérese utilizar o carbón para a pólvora negra, débese queimar a madeira coa pirólisis a 500º. Desde tempos inmemoriais, as mellores madeiras para esta carbonería son coñecidas, como o Zumalakarra (Frangula alnus), o Salgueiro de cabra (Salix caprea) e o Ciruelo (Prunus domestica). O mellor é o dos olmos, que fai carbón poroso e lixeiro. O Regulamento de 1669 do rei Louis XIV de Francia para a protección das materias primas do bosque, no que se establece o monopolio da explotación do cantil, é coñecido como o Regulamento de Francia para a protección das materias primas forestais en épocas de guerra nas que a pólvora era importante.

O Zumalakarra é unha planta pouco coñecida. É abundante, pero da mesma maneira que se esqueceron ou abandonado os seus usos, tamén se deixou no corpo da memoria. Amante dos lugares húmidos e dos solos acedos, é cada vez máis visible na vertedura atlántica. Constrúese un arbusto duns 4 metros. Na pel escura brillante destaca o parche redondo dos pintores. A propia pel utilízase como tinguidura para obter diferentes cores en función da posición da pel entre a manteiga e a terra. As ramas tampouco son malas para cestaría, flexibles e de elegante cor. As súas flores son cheas de deliciosos néctares para o goce dos polinizadores. Deles chegarán os froitos, ao principio verdes, logo vermellos e negros na madurez. Teñen punto de azucre, pero son tóxicos. Con todo, os corzos son moi queridos, quizais polo seu efecto psicotrópico. Ten o músculo da madeira arroxado e o gordo esbrancuxado, que se utilizou como para o carbón vexetal para a elaboración de talóns de pés, cravos, chapas, etc. Utilizouse para pardelas nas hortas.

A pel utilizouse a miúdo como purga, pero tomouse con coidado, o seu tamaño, o seu efecto é moi violento e pode estar a ver as máis vermellas si supérase a dose. Outra pólvora…