Xa está en liberdade Jesús Santrich, un dos principais líderes das FARC e parlamentario no Parlamento de Colombia. O Tribunal Supremo ha ordenado a súa posta en liberdade, en contra do criterio da Fiscalía. O Supremo considerou que Santrich é parlamentario aínda que non tome formalmente o seu cargo, xa que se atopa en prisión. Que é aforado, por tanto, e que o Supremo debe xulgalo polos delitos que se lle imputan.

O último movemento dun longo partido é, de momento, a liberación de Santrich. O ex guerrilleiro foi encarcerado o 9 de abril de 2018 a petición dun xuíz dos Estados Unidos. Estados Unidos acúsalle de estar relacionado cun envío de dez toneladas de cocaína. Presuntamente, un delito cometido tras a firma dos Acordos de Paz. Santrich negouno todo desde o principio, e levou a cabo unha longa folga de fame no cárcere, que puxo en perigo a súa vida. O 15 de maio, a Xustiza Especial para a Paz, xurdida dos Acordos de Paz, ordenou a posta en liberdade de Santrich. Un dos puntos acordados nos Acordos de Paz é a garantía de non ser extraditado. O presidente de Colonia, Iván Duque, mostrouse en contra das decisións adoptadas e o ministro de Xustiza, entre outras accións, presentou a súa dimisión como protesta. Dous días máis tarde, pouco despois de quedar en liberdade, Santrich foi encarcerado de novo por orde da Fiscalía no mesmo portal do cárcere. Agora atópase en liberdade por orde do Tribunal Supremo.

As FARC defenderon desde o primeiro momento a inocencia de Santrich e denunciaron que a acusación é un ataque contra os Acordos de Paz. Nas súas primeiras declaracións, Santrich insistiu na súa inocencia e negouse a condenar o asasinato. Neste sentido, reiterou o seu compromiso cos Acordos de Paz e mostrou a súa disposición a seguir colaborando coa Xustiza Especial para a Paz. Nega o tráfico de drogas que se lle imputa, coas seguintes declaracións que desatou a polémica: “Polos narices deses que me acusan de narcotráfico pasou máis cocaína que polas miñas mans”.

Os Acordos de Paz en Kinkan, enfrontamentos internos nas FARC

Os acontecementos que rodean a Santrich non son illados. Os Acordos de Paz asinados nA Habana polas FARC e o Estado de Colombia atópanse nunha situación crítica. O Estado segue sen cumprir moitos dos puntos económicos, políticos ou sociais nos que se sustentan os acordos. Desde a súa firma en novembro de 2016, foron asasinados un total de 129 exguerrilleros e decenas de activistas sociais, sindicais e indíxenas. O revista New York Times denunciou que se pagan aos militares en función do número de persoas mortas baixo o goberno de Duque para fomentar unha imaxe de eficacia. Como "falsos positivos" da época de Uribe.

A situación política ha desatado tensións e posturas contrapostas no seo das FARC. Algúns dos máximos responsables das FARC pasaron á clandestinidade, denunciando que teñen perigar a súa vida. Entre eles, Iván Márquez, que foi o xefe da delegación das FARC no proceso negociador dA Habana. O 20 de maio publicouse un escrito público xunto a varios comandantes da época da guerrilla. Os manifestantes cualificaron de "grave erro" o feito de deixar as armas sen garantías ante un "Estado fraudulento", polo que pediron desculpas a todos os exguerrilleros e exguerrilleros. O presidente das FARC, Timochenko, criticou duramente a Márquez por esta carta, que representa publicamente a ruptura interna das FARC.

Santrich dirixiuse á sede das FARC tras quedar en liberdade e, posteriormente, foi detido. Timochenko non estaba entre os asistentes. Nas súas declaracións na sede de EiTB, Márquez enmarcou aos demais membros da clandestinidade dentro dos Acordos de Paz. Ademais, afirmou que tentará "dar garantías" a Márquez para que poida "optar pola paz e a normalización política".