- Con que crueza estamos a sufrir o ataque da Covid-19 en Euskal Herria? Que velocidade leva en comparación con outras? Dado que as cifras de persoas infectadas aínda non son suficientemente fiables –todos recoñecen que, debido ás probas excesivas, só coñecemos unha parte dos casos reais–, en ARGIA comparamos por segunda vez os datos máis verosímiles de persoas falecidas até o 23 de marzo, e neste segundo intento, o xoves 26 de marzo, fixámonos nos que se deron oficialmente por sentados na posta de sol.
Antes de entrar no fondo, de novo a declaración. Non son sociólogo, moito menos epidemiólogo e os datos que utilizo son os atopados na prensa, recollidos das administracións públicas. Nesta precariedade do confinamento traballei coa axuda que atopei e que agradezo.
Imos co primeiro gráfico. Se as curvas de evolución dos falecidos até o 23 de marzo en Italia, o Estado español e o País Vasco eran moi parecidas, o 26 de marzo os tres países mostran tendencias diferentes. Aínda que en Italia o número de mortes segue aumentando, o ritmo estabilizouse e agora acumula 13,5 mortes por cada 100.000 habitantes. Pola contra, a curva española ha acelerado o seu ascenso nos últimos días e achégase ás cifras de Italia (8,8 mortes por cada 100.000 habitantes). Se antes España sufría un atraso de cinco días con respecto a Italia, tres días despois ese atraso reduciuse a catro días. En canto a Euskal Herria, a pesar de que os días 24 e 25 de marzo retardouse a subida, o 26 de marzo rexistrouse unha subida similar á de España. Con todo, o 26 de marzo Euskal Herria atópase agora por baixo da taxa de mortalidade en España (7,3 mortes por cada 100.000 habitantes) e parece manter o retroceso de 5 días con Italia.
Se a evolución da peste mantivese a tendencia anterior, España podería acumular na noite do 27 de marzo 267 falecementos de Euskal Herria. (Acumulados sempre desde que a peste Covid-19 comezou a estenderse).
O segundo gráfico mostra o número de mortes por día (mortes por cada 100.000 habitantes). Se o 23 de marzo, hai tres días, podíase dicir que Italia, España e Euskal Herria atopáronse por primeira vez nas súas cifras no mesmo punto, é dicir, cunha taxa de mortalidade similar á do día, desde entón as tendencias cambiaron ou se mesturaron. O 24 de marzo Italia e España aumentaron, pero os días 25 e 26 de marzo España seguiu subindo e Italia mantivo a taxa máis ou menos a mesma, co que a economía se mantivo estable. No caso de Italia, é posible que estea no seu vulto ou, xa que nos últimos 7 días a súa mortalidade oscila entre 1,0 e 1,3, polo que non sobe máis.
En cambio, no caso da curva española, continúa en alza e Italia superou o punto nunca alcanzado cunha taxa de morte de 1,4 o 25 de marzo e o 26 de marzo elevouse a 1,5. En canto á taxa do País Vasco, o 26 de marzo, a pesar da lixeira baixada dos días 24 e 25 de marzo, Italia volveu a aumentar a súa taxa nun só día.
O terceiro gráfico mostra a taxa de mortalidade de 7,4 por cada 100.000 habitantes acumulada por Euskal Herria no seu conxunto até o 26 de marzo. Álava non só segue sufrindo a maior taxa de mortalidade: para agravala, nos últimos tres días Álava foi o territorio onde máis aumentou a mortalidade, pasando de 21,5 defuncións por 100.000 habitantes a 28,9, o que supón un aumento de 7,4 puntos entre o 23 e o 26 de marzo. Os medios de comunicación deberiamos destacar máis firmemente a gravidade da situación en Álava e ter en conta a toda a cidadanía na nosa solidariedade cos alaveses e alavesas, como nas nosas actuacións.
Navarra é o segundo país coa taxa de mortalidade máis alta, proporcionando a media do País Vasco: a taxa de mortalidade tamén experimentou un gran aumento en Navarra. Bizkaia continúa co seu ascenso gradual, sempre ao mesmo ritmo (taxa de 5,7) e ten unha taxa 5 veces inferior á de Álava. Gipuzkoa, pola súa banda, segue mantendo a súa taxa relativamente baixa con respecto a outros territorios.
O gráfico 4 mostra o desenvolvemento diario da praga en cada territorio, con cifras de mortes na curva. Tal e como se mostra no gráfico anterior, a taxa de mortalidade en Álava é a máis preocupante. A pesar da baixada do 24 de marzo, o 25 de marzo creceu moito e o 26 fíxoo aínda máis, chegando a 4 mortes por cada 100.000 habitantes nun día. Hai cambios no resto de países, pero até o 26 de marzo conseguiuse manter a taxa de mortalidade por baixo de 1,0... ata que se puxeron de manifesto os preocupantes datos do 26 de marzo: o xoves Navarra ha sufrido un incremento moi elevado da mortalidade, que alcanzou unha taxa de 2 por cada 100.000 habitantes. Haberá que seguir con atención a evolución de Navarra.
Como diciamos ao principio, isto non é máis que un intento de coñecer mellor a situación real da crise neste momento. A análise dos contaxiados polo Covid-19 en cada momento achegaríanos probablemente unha información máis clara sobre a velocidade de propagación do mesmo, xa que é evidente que primeiro se contaxia á xente e algúns días máis tarde ou segue sa ou morta. Pero sabendo que a información dos contagios que temos até agora é moi reducida, que poden chegar a ser 10 veces máis contaxiados que os oficialmente recoñecidos... polo momento poderíase pensar que os datos de mortes dannos as pistas máis luminosas, deixando claro que cada día de contaxio dannos a foto con atraso.