- Cando o solsticio de verán achégase, na costa vasca multiplicáronse as posibilidades de ver tartarugas mariñas. A máis coñecida das nosas augas é a Careta Real (Caretta caretta). O tamaño medio da casca dos exemplares adultos pode alcanzar os 120 cm de lonxitude recta e 200 kg de peso. A parte superior é arroxada ou marronácea, mentres que a parte inferior é amarelada. Os exemplares adultos teñen unha cabeza grande, de pico e pescozo robustos, adaptada á alimentación. Trátase dunha especie con dieta variable en función da súa etapa vital, peláxica e preferentemente carnívora na mocidade, nerítica e omnívora na idade adulta e excelente depredador de criaturas averdadas.
Careta real (Caretta caretta)
GRUPO: Vertebrado/Réptil.
MEDIDA: A casca pode alcanzar os 120 cm e 200 kg.
ONDE VIVE? Migran desde as praias de desova ás zonas de alimentación. Os que aparecen no golfo de Bizkaia proveñen de EEUU, México e o Caribe.
QUE COME? De mozo é carnívoro, come pequenos animais mariños; na idade adulta é omnívoro, come sobre todo animais moi duros, crustáceos, moluscos e mesmo medusas.
NIVEL DE PROTECCIÓN: Na lista de especies ameazadas do Goberno Vasco existe un nivel de protección “vulnerable”.
Como todas as tartarugas mariñas, a Verdadeira Careta é unha especie de bandeira para promover a conservación da biodiversidade: símbolo de atracción institucional e social, utilízase para a conservación da especie, a protección dos hábitats mariños e a conservación da biodiversidade. Así, no noso país tamén se estenderon as súas aparicións ás televisións e redes; na praia de Santio (Zumaia), nas augas entre Donostia e Orio, en Ondarroa, en Lekeitio, na bahía dA Cuncha…
Na costa vasca, os exemplares xuvenís desta especie son os máis habituais. No océano Atlántico as Correntes do Golfo (augas correntes do Golfo de México cara á costa norte de Europa ao longo do Océano Atlántico) veñen impulsadas polas proximidades do Mar dos Sargazos ata que nalgún cruzamento saen da corrente: En Madeira, nas illas Canarias, en Cabo Verde, na costa africana… Ás veces, en cambio, salguen nun mal cruzamento e chegan a augas máis frías, como as augas do Golfo de Bizkaia. Os exemplares adultos desta especie teñen a forza de enfrontarse ás correntes que empuxan fóra do seu propio camiño, pero non os mozos, polo que son as tartarugas pequenas as que máis frecuentemente chegan a nós.
(Este vídeo foi gravado por Iñigo Aranguren. Entre Orio e Igeldo, este maio viron a tartaruga mariña)
De feito, as tartarugas mariñas, a través das migracións, adoitan evitar as augas frías desprazándose cara a augas máis cálidas. Con todo, cando a temperatura da auga descende bruscamente ou as correntes atópanse en rexións máis frías, os exemplares adultos teñen un mecanismo similar ao da hibernación ou letargo invernal coñecido nos mamíferos, a brumación. Na brumación, as tartarugas mariñas son menos activas, reducen case totalmente a respiración e manteñen o metabolismo mínimo. Como no letargo invernal dos osos, as tartarugas adoitan estar no fondo do mar, inmóbiles, sen que durante moito tempo a superficie da auga suba a respirar (poden durar máis de 7 horas). Por iso, as tartarugas mariñas adultas son difíciles de observar en época invernal, xa que permanecerán en brumación cando non se afastaron durante a migración.
Con todo, as Caretas Reais que nos visitaron nas últimas semanas non estiveron na Bahía da Cuncha. No futuro, se o mar Cantábrico non retira a praia da cidade na súa loita por recuperar o que lle é propio, ou se o ascenso do nivel do mar non alaga as nosas praias, quizais teñamos unha praia de posta de Verdadeiras Caretas se as correntes seguen amornando este recuncho. E, quen sabe, talvez co afundimento da bahía de Txingudi pasen os invernos nun letargo…
Estas pequenas tartarugas que apareceron no noso país anticipándonos ao Día Internacional dos Océanos (8 de xuño) trouxéronnos unha mensaxe: unha reivindicación sobre a nosa responsabilidade na conservación e mellora dos océanos. É gratificante ver que están vivos e sans (a miúdo non o é), comprobar que o mar Cantábrico é o fogar de moitas especies e subliñar a importancia da conservación e protección dos mares. Pero non confundamos as bandeiras; como convén diferenciar ben os vermellos, amarelos e verdes das praias, é imprescindible coidar adecuadamente as especies de bandeira e non utilizalas, como adoita suceder a miúdo, para facer da branca verde.