O xuízo tivo lugar en Vitoria do 3 ao 19 de febreiro de 2020. Días antes P.A. o xornalista enviou a Berria o artigo de sentido Sugetzarra. Finalizaba así:

"Hai que ver o que dá o xuízo. En calquera caso, é triste que logo se judique todo; decepcionante, os xogos de interese que se adiviñan e crúzanse no movemento da serpe. É lamentable que os arqueólogos, lingüistas e historiadores non colaboren e sexan capaces de esclarecer a cuestión; lamentablemente, que as institucións que traballan no coñecemento –Euskaltzaindia, Eusko Ikaskuntza, Jakiunde, universidades…– non colaboren niso. […] Aos vascos do século XXI impórtanos saber si alguén, quen, en torno ao III, escribiron en eúscaro en anacos de cerámica".

Tres anos despois, tras coñecer o xuízo e a sentenza, fago a seguinte reflexión:

O xuízo non supuxo nada bo, senón un aumento do sufrimento e a confusión. A querela foi interposta pola Deputación Foral de Álava e desde o primeiro momento díxoselle de mil maneiras que esta cuestión debía resolverse por medios científicos e non por vía xudicial. Todo en balde!

Na actualidade aínda non se sabe si o 87% dos grafitos (254) son verdadeiros ou falsos. Só un do dezaoito investigadores que participaron nos informes, José Vicente Navarro, atopou indicios de falsidade en 36 grafitos, baseados unicamente na presenza de metais e descartando outros puntos arqueolóxicos a estudar. E, xusto, o xuíz creo a el! Isto é serio? Estou totalmente de acordo co que E.G. considera "triste", "decepcionante" e "lamentable", co comportamento das persoas e entidades que non colaboraron e non colaboran na solución.

É o da man de Irulegi, que se desenterró, limpouse, revisouse e leuse, todo en dezasete meses. Pola contra, os grafitos de Iruña-Veleia levan dezasete anos totalmente relegados, e ata que se aclaren, seguirán noutros anos.

Tomas Elortza Ugarte