Tim Cook presentou o seu novo Iphone, gardado durante meses en segredo, e de paso, tamén a súa plataforma de televisión. A compañía da mazá comeza a competir con Netflix, Amazon e HBO.Tim Cook xogábase moito. O Iphon achega á compañía a metade do seu beneficio neto, que se reduciu un 12% respecto ao mesmo período do ano anterior. Había que reverter esta situación e para iso dispuña do novo Iphone.En Cupertino falouse das novidades e avances do novo dispositivo. Pero, sobre todo, o prezo do novo Iphone deunos moito que dicir. No País Vasco, o novo Iphone 11 Prol (64 Gb) sairá á venda a un prezo de 1.149 euros. Os Iphone nunca foron baratos. En 2007, o primeiro modelo foi lanzado por 499 dólares, e desde entón, os seus prezos subiron de maneira constante, até alcanzar os niveis astronómicos actuais.

A pesar do seu elevado prezo, o novo teléfono converteuse na estrela da compañía Apple en pouco tempo. É o principal soporte dos seus beneficios e axudoulle a ser unha das empresas máis valiosas do mundo. En 2015, unha compañía tivo o maior beneficio da súa historia e fíxolle converterse na empresa máis rendible do mundo: Obtivo un beneficio neto de 53.840 millóns de dólares e bateu a marca anterior da empresa ExxonMobil, que ten un valor de 45.200 millóns de dólares.

O Iphone chegou a ser unha icona da sociedade actual. Hoxe en día dá o prestixio de ser un coche ou unha casa. E de aí a pregunta: Canto estamos dispostos a pagar? Que valor ten? A resposta non é sinxela, nin única, porque o prezo do Iphone cambia en todo o mundo.

Nunha época, a revista The Economist creou o índice Big Mac. A famosa hamburguesa McDonaldsen, que se consome en todo o mundo, estudaba os tipos de cambio e o poder adquisitivo local a partir do seu prezo en varios países. Índice imprescindible para explicar a Teoría da Paridade do Poder Adquisitivo na Facultade de Economía.

Un exercicio similar ha realizado agora o portal Picodi.com. Comparando os prezos do dispositivo coas rendas medias dos diferentes lugares, realizouse o cálculo do número de días de traballo en cada lugar para a compra dun Iphone.

O prezo do iPhone a exame

Os resultados son curiosos. Suíza tarda 4,8 días en comprar un Iphone. Estados Unidos 5,8. En China necesítanse 30,4 días e en México 54,2. Na zona do euro, as diferenzas tamén son notables: Si en Luxemburgo necesítanse 6,7 días, no caso de Eslovaquia esta cifra elévase a 31,7 días. Entre estes extremos atópanse Francia e España, con 10,9 e 15,7 días respectivamente.

Pero, é xusto o prezo? Varios medios especializados han realizado estudos exhaustivos respecto diso. No portal TechInsights.com, por exemplo, abriuse o dispositivo, analizouse cada compoñente e posteriormente calculouse o custo de fabricación do iPhone. Segundo este sitio web, o custo de produción do novo iPhone 11 Prol Max é de 490,50 dólares (o compoñente máis valioso son as cámaras de Sony e os procesadores de Intel). En opinión deste portal, o Iphone conta con materiais e compoñentes de alta calidade e é mellor que o dos produtos da competencia. En calquera caso, o prezo de mercado de 11 Prol Max, que pode chegar aos 1.449 dólares, triplicaría o custo e obtería unha marxe do 65% (o mesmo modelo anterior, Iphone X, margin).

O mercado dos Smartphones é é competitivo. As novas compañías a prezos máis baixos, como Xiaomi ou Huawai, conseguiron unha cota de mercado elevada, pero Apple ten claro que iso non é a súa liga. O seu principal rival sería Samsung, que tamén ofrece unha gama de teléfonos de alto nivel e con amplas marxes (o Galaxy S7, cun 34%).

Apple opera nun mercado de luxo e vaille ben. É evidente que a compañía da mazá traballa no sector de alto nivel e, aínda que nos dea algunha pista, o uso de rendas medias para o cálculo do índice Iphone pode non ser o máis representativo.

O prezo, sostible?

Pero hai outra pregunta. Si os Iphone non se fabricasen en China, senón en Estados Unidos, terían un prezo de 1.149 euros? A organización tricontinental, o Instituto de Investigación Social, analizou o caso de Iphon desde a perspectiva da Taxa de Explotación de Marx.

Este enfoque analiza todos os factores necesarios para o proceso produtivo de Iphone:materias primas (aluminio, cobalto, cobre, carbono…), impostos e man de obra. Apple utiliza o enxeño fiscal para pagar só un 2% de impostos e todo, producido en Estados Unidos, necesitaría un 35% de impostos. En canto aos custos laborais, hai que ter en conta todos os traballos que levan a cabo en toda a cadea de produción, sobre todo os que traballan en condicións moi desfavorables de obtención de materias primas.

Aínda que os teléfonos Iphone deséñanse en California, prodúcense principalmente en China, nos talleres da empresa Foxconn. Esta compañía foi obxecto de varias investigacións nos últimos anos, debido ás condicións laborais que sofren os seus traballadores. Os intentos de suicidio que se produciron entre os seus empregados en 2010, suscitaron un debate sobre a situación laboral en Euskadi. Ao redor dunha vintena de persoas suicidáronse na fábrica chinesa de Shenzhen. Ademais, desde o lanzamento do Ipad en 2010, producíronse dúas explosións pola acumulación de po de aluminio nas súas fábricas, que causaron catro mortos e 77 feridos.

Hai outra variable a ter en conta, a normativa da contorna. É moito máis flexible nos países de Foxconn que en Europa ou Estados Unidos.

A análise baseada na Taxa de Explotación de Marx analiza todas estas variables e o resultado, sen dúbida, é duro: Un iphone debería ter un prezo de 30.000 dólares se se fabrica en Estados Unidos.

Non é a miña intención iniciar o debate sobre a Taxa de Explotación desde aquí, de ningunha maneira, e estou seguro de que o exame de Tricontinental pode ter moitos matices, pero creo que nos dá a oportunidade de reflexionar.

Si en lugar dos dispositivos de Apple falásese doutros obxectos de consumo da nosa sociedade, as consecuencias tamén serían evidentes. A roupa, por exemplo.

Os traxes de Zara, H&M ou Primark (por citar algunhas marcas) terían un prezo moito máis alto aplicando a taxa de explotación. Con todo, está por ver si estes prezos manterían o consumo masivo.

Nos últimos anos produciuse un importante descenso no nivel salarial no noso país. A sociedade dificilmente pode manter o seu ritmo de consumo se aplicásemos os custos reais que hai detrás dos produtos ou, dito doutro xeito, si pagamos o que realmente deberían ter os produtos. Con todo, ofrécennos unha solución sinxela: en lugar dos custos reais, os produtos de baixo custo.

Convertémonos/Convertémosnos nunha sociedade que consome Low Cost. Viaxar Low Cost, vestir Low Cost e comer Low Cost, entre outras cousas, porque tamén somos unha sociedade que ten salarios Low Cost, salvo excepcións. E a pregunta que hai no fondo é moi clara, o noso nivel de consumo, ou mellor dito, o noso nivel de benestar, superaría o filtro da Taxa de Explotación? Ou devandito doutra maneira: non somos unha sociedade baseada na explotación?