Turrillas explica como se regula a propiedade intelectual, o significado das licenzas que a regulan, as diferenzas entre copyright e copyleft, entre outros. Tamén se expuxeron as licenzas Creative Commons, as novas tecnoloxías e a intelixencia artificial. Por exemplo, no caso da intelixencia artificial, a quen pertence a propiedade intelectual? De persoas físicas emerxentes ou empresas? “Aí hai un nó. Pero, en xeral, as persoas físicas teñen todos os dereitos sobre o que se xerou. Dereitos morais e económicos. Estes dereitos consolídanse mediante contratos, que en ocasións se pon a disposición de empresas ou entidades de xestión, como CEDRO ou SGAE [asociacións que xestionan dereitos de autor en España]. Todo isto canalízase a nivel nacional a través da licenza de copyright”.

En calquera traballo creativo só poderás realizar o que a licenza che permita. E si na publicación ou no traballo creativo non se menciona ningunha licenza? “A lei aplícase automaticamente e a lei di que todos os dereitos de explotación son do autor”. Entre os medios de comunicación en eúscaro tivemos problemas co uso dos contidos e citamos un exemplo deles a Turrillas. Argia ten licencia CC by-sa e leste mesmo ano abriu unha entrevista desde outro medio con licenza CC by-sa. Parécelle lóxico que ese medio se enfade con Argia? “O enfado non é unha cuestión xurídica, senón moral. Eu poríame en contacto con eles e, atentamente, diríallo: 'Hai algún problema co que fixemos? E se o hai, explica por que”. Nun medio de comunicación calquera persoa debe saber con que licenza está a falar e que significa iso. Ademais, se non están satisfeitos coa licenza que teñen, poden cambiala cando queiran”.

Turrillas segue de cerca os traballos dos seus creadores, polo que conta cunha boa atalaia para ver como se desenvolve a cultura colaborativa na nosa sociedade: “Nestes tempos nos que se fala tanto do mercado, creo que o mercado está equivocado cando cada un impulsa a creación e explotación do seu. Quedou patente como se melloran as cousas de forma colaborativa. Na saúde, por exemplo, créase unha patente para un medicamento, pero 20 anos despois ese medicamento libérase e créanse xenéricos para satisfacer os obxectivos do interese xeral”.

El teno moi claro: “Entre moitos sempre se conseguirán mellores resultados. Por exemplo, os mellores sistemas operativos, ou moitos instrumentos bancarios e administrativos no mundo son baseados en software libre. Por que son mellores? Porque a maioría están baseados en sistemas open source, están máis testeados e hai moita xente que participou na mellora dos buracos existentes”. Wikipedia é un modelo que lle gusta moito dos traballos cooperativos: “Dise que non ten calidade, pero non é certo, porque moita xente está a estudar e corrixindo os seus artigos”

Nacemento do CC

Na década de 1980 creouse unha ferramenta para facer fronte á cultura do copyright: “Lawrence Lessing e Aaron Swartz, inventor da RSS, crearon un movemento copyleft contra o copyright. O coñecemento protéxese no copyleft, pero o importante é compartilo”, explica Turrillas. E desta cultura xurdiron tamén as licenzas Creative Commons (CC), “licenzas que trouxeron grises á propiedade intelectual entre o branco e o negro”. Vénlle á cabeza a lema da UPV, Eman ta zabal zazu, a mesma filosofía do copyleft: “O máis interesante nunha universidade pública é que o coñecemento estea baixo a licenza CC. Estas licenzas, en definitiva, permiten compartir máis e máis en diferentes formas, creando símbolos que facilitan a comprensión do intercambio”.

Copylefta inspirouse nos códigos abertos –open source– que se estaban utilizando no campo da informática. Como explica Turrillas, en EE.UU. hai que patentar o software, pero en España non, nesta última é suficiente con demostrar que es creador para que a propiedade intelectual sobre o software sexa túa, sen facer nada máis. No caso das patentes é todo o contrario: “Ti podes crear un novo medicamento, pero si non patentas a propiedade intelectual non é túa e pode ser asumida por calquera”.

O caso Megaupload

Licéncialas CC son internacionais, pero as leis de propiedade intelectual non son iguais en todas partes. Por exemplo, en Nova Zelandia é moi flexible, “e por iso Megaupload foise alí”.

En ocasións, dinos que a lei procede de infraccións legais previas co seguinte caso: “Pechouse Megaupload, pero as tarifas planas viñeron despois de que el incumprise a norma, despois de que se estendese enormemente a posibilidade de ver os audiovisuais por Internet a nivel mundial, e de aí difundíronse as tarifas planas como Netflix”. Tamén menciona unha curiosidade: “Todos pensan que Netflix é novo, pero naceu en 1996”. E en Youtube ocorreu algo parecido coa música: “As discográficas enfrontáronse a el nos tribunais e finalmente asináronse uns acordos para que os usuarios puidesen compartir contidos con Google”.

Até cando é copyright ou copyleft un contido? “Por unha banda, licéncialas CC non son do todo libres, só podes facer o que as licenzas permiten. E doutra banda, as licenzas non son para sempre e o autor pode modificalas cando queira”. O uso de todos os contidos aumentou enormemente con Internet, pero sobre todo o das fotografías, e desde o punto de vista legal, a miúdo inadecuadamente: “Saco o tema nos cursos que imparto e os alumnos en xeral din que simplemente collen e usan a foto que hai en Internet, apuntándose no mellor dos casos. Desde un punto de vista xurídico, iso non se pode facer”.

Néboas negras

Con todo, os grandes son cada vez máis grandes na rede e a acumulación de poderes non ten un futuro fácil: “No ámbito da propiedade intelectual e a liberdade ven numerosas nubes negras. Agora moitas das novas plataformas como Youtube teñen unha nova directiva na Unión Europea, que deixa unha gran responsabilidade aos administradores das plataformas. A censura, por tanto, está en marcha. Trasladando a nova Directiva da UE á lexislación española, poden suspender unha sesión de Twitch durante o streeming si detectan mediante un algoritmo unha violación da propiedade intelectual. Iso é incrible. Ponse en perigo a liberdade de expresión e o dereito á información”.

Segundo isto, a propiedade intelectual –un dereito secundario– sitúase por encima dos dereitos primarios: “Isto significa que os lobbies están a gañar esa partida de propiedade intelectual. Exercen fortes presións parlamentarias e obteñen resultados. Todo iso, ademais, mediante un algoritmo sen a participación de ningunha persoa. Xuridicamente a situación actual é moito peor que a de hai cinco anos”. E cal será o seguinte paso dos lobbies? “Prohibición do cifrado. Entón, acabouse, non pararán de ver en que estamos. A situación non é nada boa”.