Para o noso entendemento, quizá sería máis correcto que o nome desas reunións do día –neste caso tres– traducísese “no vice-congreso” ou algo así, porque é o que teñen. Pero bo, non imos empezar a arranxar o mundo.

O caso é que o seis ou sete plenos que celebra o Comité Central no quinquenio entre dous congresos, aínda que non teñan un calendario obrigatorio, adoitan ter uns períodos de datas consagrados pola tradición. E que ese III (que sempre se refire a temas económicos, por tradición) debía de ter lugar na primavera do ano pasado ou, como moi tarde, no outono. Por costume.

Pero como o costume, sen ser sacra, non é unha fruslería nas circunstancias de China (non só na política), a medida que se atrasa ese terceiro pleno que debe convocar Politburoak, as máximas autoridades reais, a intriga foise desenvolvendo. Os cabos tampouco foron bambos: Si o atraso debíase á “crise dos ministros de Defensa”, forzada pola crise da economía…

Por fin chegou –a porta pecha, por suposto– a sesión. Non só pola espera, senón tamén pola contorna dos protagonistas, as expectativas son máis elevadas que as recibidas: III de 1978 Estariamos ás portas das transformacións económicas máis profundas levadas a cabo polo Pleno desde a posta en marcha da “apertura e reforma” baixo a dirección de Deng Xiaoping. Claro, outros ven o vaso pola metade.

Nestes casos, cada un deles fíxase na parte que máis lle gusta, as fontes externas céntranse no mundo das finanzas, nas contornas da propiedade das empresas, no sector do investimento estranxeiro... En cambio, os de casa utilizan outros tons e puntos de vista. Sempre, sen romper a norma fundamental: nunca hai que dicir nada bo do inimigo. Está claro que as expectativas son moi diferentes nun e outro lado.

Con todo, é rechamante o modo en que ambos os puntos de vista opostos esquívanlle sen dúbida no capítulo III. A quen teña que ser un dos principais temas de debate deste Pleno, si non o principal: a cuestión do hukou ou do huji. Entre outras cousas, porque é algo que xa se puxo en marcha oficialmente, polo menos parcialmente. Con moitas variantes, o sistema de rexistro doméstico que regulou a vida dos chineses –e dos corcirenses, e dos xaponeses, e...– sen condicionala por completo.

Un costume que parece moito máis arraigada que a propia Constitución que non a menciona. Non centenares, é milenaria.

Talvez por iso, chamar “reforma” a transformar algo así non é exactamente.