Recentemente foron oposicións do profesorado e creouse unha kalapita, xa que algúns dos candidatos realizaron os exames en castelán e non en eúscaro. Moitas persoas percibiron a posibilidade de realizar o exame en castelán daqueles que teñen que ensinar en euskera como algo non lóxico, eu entro nese grupo.

Os que realizamos outras oposicións, no meu caso presenteime a unha oposición de Osakidetza, tivemos a oportunidade de realizar o exame nunha das dúas linguas oficiais. Non vos vou a dicir cantos fomos os que fixemos o exame en eúscaro, porque non chegariamos a unha porcentaxe.

Esta situación exponme algunhas dúbidas. Pódese elixir o idioma? Actuamos uns e outros en igualdade de condicións? É lícito que un profesor ou profesora que teña que ensinar en euskera poida realizar o exame en castelán?

Poñamos outro exemplo, no cine emitiuse a película Migrazioa ao redor do Nadal. Esta película estivo nalgúns cines tanto en eúscaro como en castelán, noutros só en castelán e na maioría dos casos o número de sesións e a extensión en castelán foi moito maior que en eúscaro. É lícito que esta película se emitise en tres idiomas, eúscaro, castelán e francés? Parece que si, non? Din que niso consiste a liberdade de decidir, pero o 99% das películas que se emiten no cine danse en castelán e os vascos quedamos sen opcións de elección.

Por tanto, neste país no que se di que hai liberdade para elixir a lingua, os castellanoparlantes teñen o dereito e a facilidade de realizar todas as súas actividades en castelán ou francés, mentres que os vascos temos vulnerado reiteradamente o dereito a elixir a lingua, xa que no caso das películas, por exemplo, o 99% está en castelán.

A opción lingüística é unha trampa, cando vivimos nunha situación absolutamente diglósica a condición de castellanoparlante está plenamente normalizada e os vascos temos que facer un gran esforzo para consumir ou facer calquera cousa en eúscaro.

Co obxectivo de facilitar a elección lingüística, desde o ámbito do eúscaro lanzamos unha serie de propostas e ferramentas que me parece importante difundir. Algunhas delas:

Dispondes do portal de procura de emprego en eúscaro www.lansarean.eus, no que se creou o material para a realización das oposicións e o formulario de recollida. Si queredes consumir en eúscaro, podedes facelo en entidades co certificado Bai Euskarari, consultando o mapa: https://baieuskarari.eus/eu/ziurtagiridunak. Para coñecer que hai en eúscaro nas pantallas www.zernonikusi.eus podedes visitar a web. E hai outras ferramentas que non vou pór aquí.

Non é fácil, pero está nas nosas mans facer eúscaro sempre que sexa posible!

Bergoi Madernaz, asesora da Asociación Bai Euskarari