“Unha pantasma percorre Europa: a pantasma do comunismo”. Así comeza o Manifesto Comunista que escribiu fai 174 anos. Marx e Engels comezaron a explorar o camiño do socialismo científico. En marzo de 1871 tivo lugar a revolta que sementou co primeiro programa de traballadores. Vive a Commune! Detrás do refrán ocultábase o clamor dunha nova sociedade e, máis aló deste clamor, a idea transformouse. Púxose encima da mesa unha das primeiras experiencias que articularon o poder dos traballadores cando cambiaron polo estado común da burguesía. A clase obreira floreceu formas de programa e estrutura que defendesen os seus intereses.

O capitalismo xa chegara á súa fase máis alta, a fase imperialista, e así chegou a Primeira Guerra Mundial, a guerra interburguesa entre as grandes potencias do mundo. Cando o capitalismo está en auxe, a guerra é a única oportunidade que ten de saír da crise.

Mentres tanto, dentro da socialdemocracia intensificar os debates. Factores como o parlamentarismo europeo, a irresponsabilidade ante as masacres coloniais ou o auxe do nacionalismo abriron a porta ao reformismo na maioría dos partidos europeos. Debates teóricos e prácticos; eficaces e tráxicos. Millóns de traballadores perderon a vida na Gran Guerra por deixar a clase obreira en mans da burguesía nacional, aínda que se puxeron as bases para a revolución de 1917, e da guerra de clases levou consígnaa á práctica.

De feito, o século XX foi o século das revolucións socialistas en Europa. Tras a Revolución Soviética, na primeira metade do século, os intentos revolucionarios multiplicáronse na maioría dos países europeos. Foron as décadas do cooperativismo, do concatenismo e dos intentos revolucionarios, pero tamén da reacción cara a eles. O auxe do fascismo e a traizón do reformismo volveron pór en marcha a guerra nos anos 30 de Europa e houbo que facer fronte a unha sanguenta batalla contra fascismos diversos. Pero a resistencia foi grande: brigadas internacionais, maquis, partisanos, exército vermello... E na vitoria do 9 de maio de 1945 materializouse a épica revolucionaria, que deu paso ás repúblicas populares do leste. Acelerou os procesos de descolonización e foi un impulso para os procesos de liberación nacional. Esta experiencia permitiu experimentar en numerosos ámbitos, tanto culturais como económicos, así como nas relacións interpersoais.

A crise do petróleo, a idea There is non alternative de Margaret Thatcher, a caída da Unión Soviética e a construción da Unión Europea deron inicio á fase histórica actual. Como consecuencia de todo iso, a ofensiva capitalista económica, política, militar e cultural golpeou con máis forza que nunca á clase obreira e foi destruída pola organización obreira. É o fin da historia?

Pero a realidade manifesta unha e outra vez o que os poderosos queren ocultar: no sistema de dominación capitalista, a vida non está asegurada de ningunha maneira. Guerras, pandemias, fame, desastre ecolóxico... Son as consecuencias deste sistema. Por tanto, é imprescindible construír un sistema que supere ao capitalismo se queremos sobrevivir como especie; e aínda queda por construír a historia do socialismo. As experiencias habidas demóstrannos que a sociedade pode organizarse doutras maneiras e permítennos corrixir os erros habidos anteriormente.

Por tanto, a día de hoxe, correspóndenos a nós aprender do fracaso e sumarnos á construción histórica do socialismo. Facer posible un modelo de sociedade que, do mesmo xeito que as xeracións anteriores, rebaixe a burguesía aos intereses dos traballadores baixo a bandeira vermella. Desde Euskal Herria, ata que se materialice o proxecto dos traballadores e traballadoras xunto a outras nacións oprimidas. Para que a historia non termine, sigamos loitando.

Xabier Lasa Arrizabalaga é membro de Askapena