Os seres humanos vivimos experiencias estresantes todos os días e metemos a ansiedade dentro da rutina, pero esta actitude aumenta paulatinamente o malestar que temos dentro e ao estalar córrese o risco de tomar medidas inadecuadas. Exemplo diso é o alumno que o pasado 13 de outubro disparou cunha escopeta na Universidade do País Vasco en Leioa. Esta acción puxo de manifesto as dificultades que moitas persoas teñen para xestionar as súas emocións. Por tanto, é necesario un desenvolvemento profundo da intelixencia emocional para evitar as accións ocorridas en Leioa en todas as etapas educativas.

En primeiro lugar, a partir das teorías dos psicólogos Howard Gardner e Daniel Goleman, hai que aclarar que se distinguen os diferentes tipos de intelixencia e que aparecen dúas grandes concepcións da mente:

Por unha banda, a intelixencia racional xestiona o aspecto lóxico e avalía o que nos convén ou non. É a capacidade de utilizar, comprender, asimilar e traballar a información para resolver problemas. Está relacionado con outras capacidades como a percepción, a capacidade de informar e reter a través da atención e a memoria.

Doutra banda, a intelixencia emocional é a capacidade de coñecer, usar, comprender e regular as emocións propias e alleas. Hai persoas que identifican mellor as súas emocións e as da súa contorna que outras e, por tanto, teñen máis habilidades para resolver problemas emocionais. A persoa que creou e converteu o concepto foi Daniel Goleman, quen dicía que “é un conxunto de habilidades e actitudes que nos capacitan para coñecer os nosos sentimentos e os dos demais, para motivarnos e para xestionar adecuadamente as nosas relacións”. Con todo, a través do secuestro neuronal temos comportamentos irracionais e as emocións exprésanse a través dos impulsos, por iso necesitamos intelixencia emocional para unha boa xestión das emocións.

En consecuencia, o desenvolvemento da educación emocional no currículo educativo do País Vasco é fundamental para que o alumnado teña unha intelixencia emocional eficaz, xa que nin no currículo educativo nin na CAV nin en Navarra faise mención algunha á educación emocional. Unicamente recóllense pequenas alusións ás regulacións emocionais que o alumnado debe alcanzar, pero non se especifica o camiño que debe seguir para alcanzar estes obxectivos.

Neste sentido, a Unesco asegura no seu informe de 2020 que a epidemia de COVID-19 tivo un impacto psicolóxico importante na comunidade educativa e na sociedade en xeral. O peche de centros, o afastamento físico, a perda de persoas próximas, o traballo e a falta de métodos de aprendizaxe habituais provocaron tensión, presión e ansiedade. A Unesco afirma que o desenvolvemento de habilidades de educación emocional axudaría a responder a situacións estresantes con calma e respostas emocionais equilibradas. Ademais, estas capacidades permitirían potenciar o pensamento crítico e tomar as decisións axeitadas ante os problemas cotiáns.

A educación emocional é un proceso de aprendizaxe permanente e permanente das emocións, que pretende fomentar o desenvolvemento das capacidades emocionais co obxectivo de aumentar o benestar persoal e social. Cabe destacar que a formación do profesorado é un factor fundamental para o desenvolvemento eficaz da educación emocional. Con todo, estudos realizados pola Unesco revelan que máis do 90% dos docentes non recibiu nunca formación sobre educación emocional. Por tanto, existe unha tarefa para formar ao profesorado na xestión eficaz das emocións e na aula na potenciación das competencias emocionais e sociais. No País Vasco a Deputación de Gipuzkoa publicou o programa Emocións en Gipuzkoa: coñecer, aprender, traballar, vivir, para que os profesores e profesoras traballen cos alumnos e alumnas en diferentes recursos que lles permitan ter capacidades emocionais ao finalizar o proceso de formación académica, aumentar o nivel de benestar persoal e convertelos en persoas responsables. Pero se o profesorado non recibe formación en educación emocional, os recursos mencionados non teñen eficacia.

En definitiva, aínda que non se lle deu a importancia suficiente, a educación emocional debe ter un lugar no currículo educativo do País Vasco. De feito, diversos estudos demostran que os aspectos emocionais son un factor importante nos procesos de desenvolvemento do alumnado e no benestar do alumnado. A educación emocional ten como obxectivo o desenvolvemento de capacidades emocionais, o benestar persoal e social que axuden a afrontar mellor os retos da vida. Para iso, xunto coa implantación da educación emocional no currículo educativo, o profesorado debe formarse na educación emocional para que o alumnado xestione ben as emocións e garanta a intelixencia emocional.