argia.eus
INPRIMATU
Medios de comunicación e mentiras
Ane Ibarzabal Galarza El Salto-Hordago @HORDAGO_ElSalto 2020ko azaroaren 02a

A sociedade percibe os medios de comunicación en xeral como unha fonte de comunicación. Unha ferramenta para un relato obxectivo de sucesos que inclúe noticias de todo o mundo e que ten tanto alcance. Pero a maioría dos medios de comunicación actuais están lonxe dese imaxinario. Os medios de comunicación que se estruturan en función dos intereses e financiamento da burguesía, realizan unha lectura interesada da realidade. Encobren os acontecementos, incluíndo os intereses ocultos dos asasinatos burgueses e das guerras imperialistas, e redáctanos a medias cando non os encobren, sen expor as verdadeiras causas e as consecuencias reais dos crimes radicais. No punto de mira, na fala da xente, poden pór un tema, poden influír na conxuntura e adaptala, teñen a capacidade de cambiar a actualidade de forma interesada. O exemplo máis evidente dos últimos tempos sería o da ocupación. Falan con datos interesados, con datos falsos e manipulando o idioma. Reprodúcese un modelo de xornalismo sensacionalista, fomentando o odio cara a algunhas capas do proletariado, criminalizando á mocidade e xerando desconfianza xeral.

Os medios de comunicación teñen, por tanto, unha gran influencia no razoamento social, xa que ao ser os principais emisores de información ofrecen, supostamente, un número suficiente de elementos para analizar a realidade. Esta é a capacidade dos medios de comunicación de estender unha crenza xeneralizada na que dan as claves para analizar a realidade. Niso están a traballar tamén agora, para tapar a crise capitalista radical e

"Esa é a capacidade que teñen os medios de comunicación de estender unha crenza xeneralizada na que dan as claves para analizar a realidade. Niso están a traballar tamén agora no teatro para tapar e distorsionar a crise capitalista radical"

teatro de desfiguración. O Covid-19 está a converterse nunha escusa para non aceptar a dimensión da crise capitalista que estamos a padecer. A crise debe ser entendida como un momento para restablecer a imposibilidade da dinámica interna deste modelo de produción capitalista e a explotación do traballo para continuar nesa situación. Neste contexto está a levarse a cabo un crecemento desmesurado da tecnoloxía baixo o modelo de automatización e robotización. Pero a cuestión é si seguir co modelo burgués de organización social ten sentido. Porque estamos ante unha encrucillada histórica e radical: seguir organizando a toda a sociedade en base á dinámica de acumular capital (capacidades produtivas, relacións sociais, modelos de pensamento, educación, sanidade, etc.), someténdonos a esta tecnoloxía punteira, ou dar corpo a un proceso revolucionario por un principio universal de organización social, construíndo un modelo social que organice as forzas produtivas en función das necesidades da humanidade.

Dentro da primeira opción, nun contexto caracterizado pola crise capitalista, está a producirse un cambio de paradigma no ámbito laboral. En canto ao emprego, por unha banda, obsérvase un aumento das taxas de paro. A taxa de paro xuvenil é terrible; unha xeración condénase á pobreza. Doutra banda, a tecnoloxía irrompeu con forza na produción nos últimos anos. Isto supón un cambio radical nas modalidades de traballo, xa que nalgúns ámbitos reducirase por completo a necesidade da forza de traballo, modificaranse as formas de realizar o mesmo traballo e establecerase unha nova repartición do traballo entre máquinas e seres humanos. Todo este desenvolvemento tecnolóxico, tanto de intelixencia artificial como de industria 4.0, está orientado a conseguir un maior rendemento. Porque diminúe o custo da produción, porque as cadeas de produción son máis produtivas, pero tamén porque o control sobre o persoal é máis efectivo. Pero o problema non está en que os avances tecnolóxicos sexan prexudiciais para o proletariado, senón en que estas tecnoloxías sexan un instrumento cualificado para pisar á clase traballadora en mans da burguesía.

Todo iso vai influír tamén no paradigma social e cultural, na construción dun novo réxime sociopolítico. Introduciranse novos elementos culturais, creando seres illados, sen signos de solidariedade, competitivos e alienados. Por unha banda, esta expansión da tecnoloxía favorecerá a difusión dos elementos culturais a través da súa integración en máis territorios e dunha maneira máis eficiente. Por outra banda, o aumento da taxa de desemprego que se vai a dar necesariamente leva unha proletarización. Proletarización entendida non só como a falta de acceso ás necesidades mínimas de supervivencia (vivenda, transporte, alimentación ou saúde). Por unha banda, as formas de vida de calidade serán inaccesibles para cada vez máis capas da clase traballadora, pero doutra banda, limitarase a liberdade, potenciarase e producirá un modelo alienado de lecer; en xeral, prevalecerá a miseria moral. Por suposto, negaranse as liberdades políticas para a organización dos traballadores, eliminaranse os mínimos necesarios para a organización dos traballadores, negando os resultados obtidos a través das loitas dos anos.

Todo iso debería ser explicado polos medios de comunicación, para estar informados dos problemas reais, para poder afrontar o que vén con elementos críticos, para ser conscientes dos retos que temos como sociedade, para dotarnos, en xeral, de instrumentos de pensamento. Tentei explicarlle que a mentira ten a súa ser. Que os intereses da burguesía constrúense e organízanse como temas de conversación/debate a través de diferentes institucións, tamén a través dos medios de comunicación. Ante os medios de comunicación baixo o control da mentira, a narrativa, a manipulación e a burguesía, os medios de comunicación baixo o control da clase traballadora cobran unha importancia vital. Deberiamos entender a verdade da mesma maneira: como algo que hai que organizar. Deberiamos racionalizar e organizar a verdade a través das institucións que estarán ao servizo do proletariado (por medio dos medios de comunicación) e, no marco desa verdade, a sociedade comunista.