E un ano máis, os sindicatos organizáronnos folgas prefabricadas. E nós, individualmente, decidiremos si sumámonos ou non á folga, sen necesidade de ningunha asemblea no centro.

Ao parecer, o modelo de folga que me ensinaron a min xa non está de moda. No meu imaxinario, a folga é unha decisión común que non pode ser doutra maneira (a “folga individual” sería un oximoron). E como di un colega moi experto na historia da folga, é o resultado dun longo proceso de folga. Neste proceso os traballadores definen conxuntamente as súas necesidades e reivindicacións e toman decisións de forma conxunta. De feito, eu diría que o proceso de unir ao profesorado e de adoptar as decisións colectivas de forma autónoma pode ser, en si mesmo, un clamor, leve a cabo en folga ou non.

É máis, todo este proceso de decisión deberíase facer xunto cos alumnos e os pais e nais e os alumnos e alumnas deberíanse incorporar ás nosas reivindicacións: imos xuntos e os alumnos e alumnas non estarán ben si non estamos ben e, ao mesmo tempo, si os alumnos e alumnas non están ben, tampouco nós. Pero sorpréndeme ver que nas reivindicacións da folga os alumnos non aparecen en absoluto… estamos a traballar cos parafusos?

Pero parece que as folgas cambiaron e non ten por que haber un proceso de codecisión, porque os sindicatos nos aforrarán todo ese proceso. Así, virán ao centro a informarse das reivindicacións da folga pensada e acordada por eles; do mesmo xeito que a comida precociñada, traen todo o traballo preparatorio feito e cada un –individualmente e si así o desexa– ten que comprar e consumir por 100 euros ao día (os aforros do Goberno Vasco). Iso si, xunto coa compra, como di outro compañeiro moi querido, teremos a oportunidade de participar no espectáculo que parece unha procesión máis que unha manifestación, incluído o pouquiño da seguinte! Rápido, económico e cómodo. Ready to eat, fast food.

Iso si, ten claro que os sindicatos están ben subvencionados para facer reivindicacións de fondo e, con moito coidado, para non cuestionar os aspectos que non hai que tocar e non abordar os problemas reais que hai no fondo… en definitiva, para que pareza que estamos a protestar, pero sen protestar e, por suposto, sen molestar a ninguén (mesmo a nós mesmos).

Estou atónito ante as reivindicacións. Realmente os problemas máis graves que temos os profesores son a diminución do poder adquisitivo e as reducións de xornada ou as relacionadas cos permisos? Non digo que a parte económica non sexa importante, pero hai problemas moito máis graves que a educación padece na actualidade e que teñen que ver coa calidade da educación.

O Goberno Vasco ha posto en marcha, como sempre ao servizo do diñeiro, as fusións dos centros educativos, é dicir, pretende acumular aos alumnos en macrocentros porque é máis barato, coa conseguinte deterioración da masificación e da calidade educativa. Ante iso, non temos máis reivindicacións e preocupacións que garantir os postos de traballo do profesorado? A pesar de que vin nalgún lugar o descenso dos cocientes entre as explicacións das reivindicacións, un dos puntos de reivindicación que debería ter no centro (o que o Goberno Vasco nunca quixo admitir e o que está no centro de moitos problemas educativos) pasa desapercibido.

Doutra banda, que a saúde do profesorado, sobre todo mental e emocional, é un punto que hai que coidar, de acordo, pero o que pedimos para coidala é que os recoñecementos médicos anuais sexan case un sarcasmo. Non habería que analizar máis que as consecuencias as condicións que provocan a enfermidade? E onde están as preocupacións sobre a saúde dos alumnos? Non os publicariamos, intimamente relacionados coa nosa saúde?

Porque a realidade é que a saúde tanto dos profesores como dos alumnos empeorou, entre outras razóns porque a educación perdeu humanidade. Os profesores estamos cheos de formación e burocracia: cuestionarios, protocolos, cursos de formación, actas, adaptacións de programación… Ao final, entre todos eles quedou enterrado o que era a esencia do noso traballo e o que a min polo menos dáme vida: ensinar e o momento de clase. Pero agora non podemos preparar as clases e non temos tempo de mirar aos alumnos aos ollos, entre outras cousas porque os seus ollos tamén están enfocados a unha pantalla.

A sacra dixitalización, que só beneficia á macro-empresas, devorou a educación (talvez mesmo a sociedade enteira) e o seu dano vémolo a diario: cunha pantalla diante, os alumnos teñen cada vez menos capacidade de atención, len cada vez menos e escriben peor. Ademais, a pedagoxía das competencias fai que os contidos sexan cada vez menos interiorizados. Pero, ao mesmo tempo, e paradoxalmente, suspender aos alumnos parece ofensivo e pronto parece que vai chegar a ser un pecado.

Insisto: temos problemas na educación e tamén razóns da folga, sobre todo porque detrás da maioría das decisións que toma o Goberno Vasco hai moitos intereses comerciais (dixitalización, novas metodoloxías e transformación continua, formacións estériles…) e non son máis que “eixos metodolóxicos” que se establecen para encher uns poucos petos, e non en beneficio da educación.

Eu non sei si os liberados dos sindicatos, pero os profesores vemos todo iso todos os días e si o único que pedimos son máis diñeiro e máis comodidade material, a pregunta ineludible que me vén á cabeza é: que é a paga que estamos a pedir para mirar cara a outro lado?

Á fin e ao cabo, visto este carácter placebo das folgas de glutamato, non sabería dicir si estamos a falar dunha disidencia controlada ou dunha sintomatología dos males das sociedades occidentais enriquecidas, individualistas e cobardementes, pero, a verdade, avergóñome de chamar “folga” a algo así, que non é máis que farsa e unha conciencia calmante. Chamádeme esquiadora, purista ou negacionista das folgas; xa me quedan cinco.

Maite Fdz Landaluce, profesora de Filosofía